Άρθρα
Έθνος, Νίκος Θεοδωρόπουλος, 20/03/2010
Το «τέρας» κερδοσκοπίας μπορεί να καταβροχθίσει όχι μία αλλά αρκετές χώρες μαζί, αφού διαθέτει έναν πακτωλό κεφαλαίων που φτάνει στο αστρονομικό ποσό των 600 τρισ. δολαρίων και δραστηριοποιείται στην παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά παραγώγων.
Η αγορά των Credit Default Swaps (ασφάλιστρο κινδύνου από το ενδεχόμενο πτώχευσης) έφτασε στα 45 τρισ. δολάρια το 2007 και υποχώρησε στα 38,6 τρισ. δολάρια το 2008.
Οι τρέχουσες εκτιμήσεις ανεβάζουν και πάλι την αξία τους στα 40 τρισ. δολάρια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Τράπεζας Διακανονισμών (BIS), ο τζίρος που πραγματοποιείται στην αγορά παραγώγων ξεπερνά τα 25 τρισ. δολάρια τον χρόνο, οπότε η ονομαστική αξία φτάνει τα 600 τρισ. Ως γνωστόν, στα παράγωγα τα χρήματα που επενδύονται είναι υποπολλαπλάσια του συμβολαίου που αγοράζεται.
Την προηγούμενη δεκαετία τα συνολικά κεφάλαια των κερδοσκόπων έφταναν μόλις τα 75 τρισ. δολάρια, δηλαδή δυόμισι φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ, το 2003 είχαν διπλασιαστεί στα 170 τρισ. Την τριετία 2005-2007 ήταν στα 280 τρισ. και σήμερα ανέρχονται στα 600 τρισ. δολάρια. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία της BIS, το 60% των κεφαλαίων, δηλαδή τα 450 τρισ., είναι επενδεδυμένο σε παράγωγα που σχετίζονται με τις μεταβολές των επιτοκίων.
Συμβόλαια σε συνάλλαγμα
Περίπου 50 τρισ. έχουν γίνει συμβόλαια σε ξένο συνάλλαγμα. Την ίδια στιγμή η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών υπολογίζει ότι η πραγματική αξία της αγοράς των παραγώγων ότι κυμαίνεται από 20 έως 35 τρισ. δολάρια. Τα κεφάλαια θεωρούνται τεράστια τόσο στην πραγματική τους αξία όσο και στην ονομαστική τους. Ο Αμερικανός μεγαλοεπενδυτής Γουόρεν Μπάφετ χαρακτηρίζει την αγορά παραγώγων «όπλα μαζικής καταστροφής». Ο ίδιος έχει αναφέρει στο παρελθόν ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη «φούσκα» όλων των εποχών και απαιτείται μια συντονισμένη παρέμβαση των κυβερνήσεων για να τιθασεύσουν το «τέρας» πριν αφανίσει ολόκληρα κράτη.
Στο στόχαστρο των κερδοσκόπων αναμένεται να μπουν ακόμη οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία και η Ιαπωνία, αφού οι ξένοι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας «απειλούν» με υποβαθμίσεις τους «ισχυρούς», αν δεν βελτιώσουν τα οικονομικά τους μεγέθη. Να σημειωθεί ότι η παγκόσμια αγορά παραγώγων έχει πολλές «σκοτεινές» πλευρές, αφού οι αγοραπωλησίες γίνονται μακριά από τις οργανωμένες αγορές, με αποτέλεσμα να λειτουργούν χωρίς κανόνες. Η εμπιστοσύνη εξαντλείται μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων. Μέχρι πρότινος στις ΗΠΑ δεν υπήρχε κεντρικός μηχανισμός εκκαθάρισης, ενώ στην Ευρώπη δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο.
Θηλιά το χρέος
4 χρόνια «Γολγοθάς» για την Ελλάδα
Η Ελλάδα με παραγόμενο πλούτο περίπου 220 δισ. ευρώ τον χρόνο και δημόσιο χρέος στα επίπεδα των 300 δισ. ευρώ είναι αρκετά εύκολος στόχος για τους κερδοσκόπους. Οι τεράστιες δυνατότητες που έχουν μπορούν να την οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις. Ένας αποφασισμένος κερδοσκόπος είναι δυνατόν να φέρει τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.
Την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια αγορά παραγώγων έχουν τα αμερικανικά επενδυτικά σχήματα, τα οποία μπορεί να είναι τράπεζες και hedge funds. Η δύναμή τους φαίνεται ότι είναι αρκετά δύσκολο να περιοριστεί στην παρούσα φάση, αφού τα ποικιλόμορφα συμφέροντα θα εμποδίσουν να εφαρμοστεί μια κοινή στρατηγική για τον έλεγχό τους. Η Ελλάδα στην τρέχουσα συγκυρία νιώθει ανυπεράσπιστη έναντι των κερδοσκόπων που συνεχίζουν να τη χτυπούν τόσο στην αγορά ομολόγων όσο και στις μετοχές του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Τα ξένα κερδοσκοπικά funds ποντάρουν στο ενδεχόμενο αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους, δηλαδή να πληρώσει κρατικά ομόλογα περίπου 150 δισ. ευρώ μέχρι το 2014. Μόνο φέτος λήγουν ομόλογα ύψους 32 δισ. ευρώ έναντι μόλις 6 δισ. πέρυσι.
Λιγότερο οδυνηρή η Ευρωπαϊκή λύση
Η Ελλάδα μπορεί και χωρίς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Ο στόχος της κυβέρνησης είναι να δανειστεί από τις αγορές, αλλά όχι με επιτόκια που ξεπερνούν το 6%.
Ο στόχος θεωρείται ανέφικτός στην παρούσα φάση. Άλλωστε οι διαπραγματεύσεις του πρωθυπουργού με τους Ευρωπαίους ηγέτες, και του υπουργού Οικονομικών με υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΕ δεν έχουν οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, παρότι έχει γίνει επίκληση προσφυγής στο ΔΝΤ για οικονομική του βοήθεια.
Στα μέσα της εβδομάδας οι φήμες εντάθηκαν σε ό,τι αφορά την προσφυγή της χώρας στο ΔΝΤ και συγκεκριμένα στις αρχές Απριλίου, αλλά στη συνέχεια διαψεύστηκαν.
Ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ εκτιμά «ότι στο ΔΝΤ πάνε οι χώρες που δεν μπορούν να βρουν χρήματα από τις διεθνείς αγορές. Προσέθεσε ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ανάλογο πρόβλημα. Ωστόσο στο ενδεχόμενο προσφυγής οι όροι χρηματοδότησης θα είναι σκληροί, αφού ο οργανισμός θα απαιτήσει από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε απολύσεις εργαζομένων του δημόσιου τομέα -ενώ θα ανοίξουν εκ νέου οι φάκελοι «ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό» και «κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων στον ιδιωτικό τομέα».
ΣΧΟΛΙΑ