Η πρόταση της «Δράσης» για τη λειτουργία της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης

Εισαγωγή Τις επόμενες ημέρες πρόκειται να συγκροτηθεί στο δήμο μας η προβλεπόμενη από τον «Καλλικράτη» Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, ένα γνωμοδοτικό όργανο που έχει ως αντικείμενο να: α) Γνωμοδοτεί στο δημοτικό συμβούλιο σχετικά με τα αναπτυξιακά προγράμματα και τα προγράμματα δράσης του δήμου, το επιχειρησιακό πρόγραμμα και το τεχνικό πρόγραμμα, β) Γνωμοδοτεί για θέματα γενικότερου τοπικού ενδιαφέροντος, γ) Εξετάζει τα τοπικά προβλήματα και τις αναπτυξιακές δυνατότητες του δήμου και διατυπώνει γνώμη για την επίλυσή τους, δ) Διατυπώνει παρατηρήσεις επί του περιεχομένου κανονιστικού χαρακτήρα αποφάσεων. Όλο το προηγούμενο διάστημα ο θεσμός αυτός υποβαθμίστηκε και απέτυχε παταγωδώς, όπως θεσμοθετήθηκε και κυρίως, όπως λειτούργησε, από τις εκάστοτε διοικήσεις. Από την εμπειρία των μελών της «Δράσης» και όλων όσων καλοπροαίρετα συμμετείχαν στην Επιτροπή του Δήμου Βριλησσίων, προκύπτει ότι η διαβούλευση κατέληξε σε εξαναγκαστική παρακολούθηση μονολόγων και σε νομιμοποίηση ειλημμένων αποφάσεων, μάλιστα «στα γρήγορα» και «εκ του προχείρου», υπό τη μόνιμη πίεση των προθεσμιών. Έτσι, τα μέλη της Επιτροπής, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης, αδυνατώντας να βρουν νόημα σε μια διαδικασία που τους προόριζε για ακροατές, απογοητεύονταν και φυλλορροούσαν. Μαζί όμως, με αυτή την αποτυχία, οπισθοδρομεί και το ζητούμενο του «κοινού τόπου», ο διαρκής αφανής στόχος κάθε δημόσιας διαδικασίας, (όπως τον περιγράφει τα τελευταία χρόνια η «Δράση»), βασική προϋπόθεση υλοποίησης κάθε ουσιαστικού μέτρου σε περίοδο κρίσης. Το ερώτημα συνεπώς, που θέτουμε δημόσια ως δημοτική παράταξη (θα το θέσουμε και στο δημοτικό συμβούλιο), είναι αν σήμερα υπάρχει πρόθεση, ιδίως από την πλευρά των διοικούντων, για την αναβάθμιση του θεσμού, χωρίς βέβαια κάτι τέτοιο να συνεπάγεται ότι η Επιτροπή Διαβούλευσης αποτελεί το μοναδικό πεδίο παρεμβάσεων, (έτσι κι αλλιώς δύσκαμπτο), όπου αξίζει κανείς να επιχειρήσει ουσιαστικές αλλαγές, στην κατεύθυνση ενός πιο δημοκρατικού δήμου. Σε κάθε περίπτωση, η πρόταση της «Δράσης» εντάσσεται στη γενικότερη οπτική μας, για την ανασύσταση της κοινότητας (πέρα από την αφηρημένη έννοια της «κοινωνικής συνοχής»), γεγονός που εκδηλώνεται με την ανάληψη από τους ίδιους τους δημότες της διαχείρισης της καθημερινότητάς τους, ώστε ο κοινός τόπος, να πάψει να έχει τον χαρακτήρα διοικητηρίου και να γίνει χώρος ελευθερίας. Ποιοι μετέχουν στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης Σύμφωνα με τις διατάξεις του «Καλλικράτη», η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης (ΔΕΔ) αποτελείται από: α)εκπροσώπους των φορέων της τοπικής κοινωνίας, όπως π.χ. εκπροσώπους τοπικών εμπορικών και επαγγελματικών συλλόγων και οργανώσεων, επιστημονικών συλλόγων και φορέων, φορέων εργαζομένων στο δήμο και τα νομικά του πρόσωπα, ενώσεων και συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, τοπικών συμβουλίων νέων, αθλητικών και πολιτιστικών συλλόγων και φορέων, κινήσεων πολιτών κ.α. β)δημότες, που ορίζονται μετά από κλήρωση ανάμεσα στους εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους και Τι πρέπει να αλλάξει στον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας της Επιτροπής; Το προεκλογικό πρόγραμμα της «Δράσης» περιλάμβανε, συνοπτικά, προτάσεις, οι οποίες αν και δεν αποτελούν κάτι ρηξικέλευθο, ωστόσο ουδέποτε εφαρμόζονται. Σε κάθε περίπτωση, όπως ακριβώς έχει σημασία όχι μόνον τι λέγεται, αλλά και από ποιόν, έτσι και για το θέμα μας, έχει σημασία η γενικότερη πολιτική και ιδεολογική συγκρότηση της εκάστοτε δημοτικής διοίκησης, αφού αυτή προσδίδει φυσιογνωμία στους θεσμούς. Κατά τη γνώμη μας, όπως διατυπώθηκε και προεκλογικά, «η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης πρέπει να λειτουργεί ως: α) Μια συνεχής «δημοσκοπική» επιτροπή ανίχνευσης της κοινωνικής βούλησης, β) Να διατυπώνει γνώμη για τα θέματα του δημοτικού συμβουλίου και να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση της πολιτικής «ατζέντας» γ) Να μπορεί να συγκροτεί Θεματικές Συνελεύσεις για επιμέρους ζητήματα. (π.χ. Συνέλευση Παιδείας, από γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητικά συμβούλια κλπ.) Στα μέλη της να εξασφαλίζεται δυνατότητα διαδικτυακού φόρουμ, προσβάσιμου σε κάθε δημότη. (Σε περιπτώσεις άγνοιας Η/Υ να παρέχεται υλικό σε έντυπη μορφή)». Στην ουσία, σκοπός της Δημοτικής Διαβούλευσης είναι να αλλάξει τη σχέση μεταξύ Δήμου και Πολιτών, στην κατεύθυνση της συγκρότησης ενός δημόσιου χώρου με αμφίδρομες και λειτουργικές σχέσεις, που οδηγούν στον περιορισμό της εξουσίας της στενής δημοτικής πλειοψηφίας αλλά και της στείρας κριτικής και απάθειας. (Προφανώς, αυτή η προσδοκία δεν ικανοποιείται μόνο μέσω της Επιτροπής Διαβούλευσης). «Η διαβούλευση έχει διπλή υπόσταση: είναι ταυτοχρόνως μέσο και σκοπός, διεργασία και αποτέλεσμα, εργαλείο και προϊόν. Δεν είναι απλώς μια διαπραγμάτευση ή συμβιβασμός, καθώς δεν έχει κύριο μέλημα να γεφυρώσει μια διαφορά, αλλά να δημιουργήσει κάτι νέο και χρήσιμο. (Απόσπασμα από τον «Οδηγό Δημοτικής Διαβούλευσης» που συνέταξε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (ΕΕΤΤΑ), που συντάχθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Εσωτερικών και… ουδείς στην αυτοδιοίκηση μελέτησε ή εφάρμοσε!). Αντίθετα απ’ ότι πιστεύεται, αυτό που πρέπει να προσεχθεί είναι αυτά που συμβαίνουν πριν την συνεδρίαση (οι σχέσεις ανάμεσα στους συμμετέχοντες) και αφετέρου, μετά από αυτήν, (η διαχείριση των πορισμάτων από την δημοτική αρχή). To ερώτημα λοιπόν είναι ποιοι συμμετέχουν και με ποιο τρόπο, ώστε ο δημόσιος διάλογος να μην διεξάγεται μόνον μεταξύ υπηρεσιών και διοίκησης. (Δεν συμπεριλαμβάνουμε στην έννοια του διαλόγου τις «χειριστικού» τύπου εξωθεσμικές συζητήσεις των διοικούντων προς «ψηφοφόρους»). Καταφεύγουμε και πάλι στα συμπεράσματα της ΕΕΤΤΑ: Οι τοπικοί παράγοντες, ευρισκόμενοι στη θέση είτε της δημοτικής αρχής είτε της αντιπολίτευσης, συνήθως δημιουργούν και προβάλλουν ένα όραμα που κατά βάση απεικονίζει το δικό τους σύστημα αντιλήψεων. Έτσι, η προσπάθεια επιβολής της άποψης και του οράματός τους, χωρίς την κατανόηση των παραγόντων που διαμορφώνουν τις βαθύτερες ανάγκες και την στάση των κατοίκων, αποτυγχάνει εφόσον δεν τους κινητοποιεί. Οι κάτοικοι και επαγγελματίες, που υποφέρουν σημαντικά από έλλειψη χρόνου, αν και ενοχλούνται από κακές ή άσχημες πτυχές της καθημερινότητάς τους, δεν συνειδητοποιούν ότι αυτό τους αφορά προσωπικά. Έτσι, παρότι δυσφορούν πολύ εύκολα για την συμπεριφορά των γειτόνων ή την έλλειψη πρωτοβουλιών από τις αρχές, σπανίως προβαίνουν σε κάτι παραπάνω, αποποιούμενοι κάθε δική τους ευθύνη. Οι τοπικοί φορείς βλέπουν την επιρροή τους να μειώνεται βαθμιαία, αντιμετωπίζοντας σημαντική δυσκολία κινητοποίησης των μελών τους, ενώ οι ενεργοί πολίτες παραπονούνται διαρκώς για την «αδιάφορη και αμέτοχη κοινωνία». Έτσι, ενίοτε μετατρέπονται σε σφραγίδες, που έχουν σημασία κυρίως για τον κομιστή τους. Όλοι αυτοί οι «συντελεστές» λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά υπό την επίδραση της δικής τους λογικής και πιέζουν για την επίτευξη των στενών τους επιδιώξεων. Καθώς δεν κατανοούν την λογική των «άλλων πλευρών», αδιαφορούν για τις ανάγκες και προτεραιότητές τους και δεν διστάζουν να αντιπαρατεθούν μαζί τους. Με τον τρόπο αυτό, ενώ λοιπόν, όλοι μιλούν (επιφανειακά) για το κοινό μέλλον, την συμμετοχή, την συναίνεση και την αειφόρο ανάπτυξη, στη πράξη και κάτω από ένα πέπλο συμβατικότητας, διαμορφώνονται σοβαρές πολώσεις και στρεβλώσεις. (Έκθεση ΕΕΤΤΑ). Προτάσεις της «Δράσης» -Ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος προς τους πολίτες - ενημέρωση κοινού, να συμμετάσχουν στην Επιτροπή Διαβούλευσης – δημιουργία καταλόγου. -Ψήφιση κανονισμού διαβούλευσης από το Δημοτικό Συμβούλιο που να ορίζει τη διαδικασία επιλογής των μελών και τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι «η ουσία της διαβούλευσης δεν εξαντλείται στην σύγκλιση της επιτροπής, αλλά είναι μια συνεχής διεργασία ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη» (ΕΕΤΤΑ). -Δημιουργία αρχείου φορέων (και καταλόγου κατοίκων): Ξεφεύγοντας από το τυπικό των διατάξεων, η επιλογή των μελών μπορεί να γίνεται στην βάση της ευρύτερης δυνατής εκπροσώπησης των θεματικών αντικειμένων (προκειμένου για φορείς) και της αναλογικής εκπροσώπησης των γειτονιών, (προκειμένου για δημότες). Επομένως, τίθεται ζήτημα καταγραφής των φορέων του προαστίου και αξιολόγησης του κοινωνικού του «βάρους». (π.χ. ανάλογα με το «αντικείμενο», τον αριθμό των εγγεγραμμένων μελών ή τον αριθμό των συμμετεχόντων στις διαδικασίες εκάστου φορέα). Σκοπός είναι να αποφευχθούν οι εκπρόσωποι συλλόγων – σφραγίδων ή και παράγοντες υπαρκτών συλλόγων, τους οποίους τοποθετούν «αυτονόητα» οι εκάστοτε διοικήσεις ή οι παρατάξεις, χωρίς όμως ποτέ οι ίδιοι να έχουν εκδηλώσει πραγματικό ενδιαφέρον συμμετοχής (π.χ. Εμπορικός Σύλλογος Βριλησσίων, Τοπικοί Σύλλογοι). Για λόγους καλύτερης αντιπροσώπευσης, προτείνεται η εκλογή αντιπροσώπων ΚΑΙ από τοπικές συνελεύσεις κατοίκων. Τα Βριλήσσια έχουν διαχωριστεί σε 5 πολεοδομικές ενότητες. Με ευθύνη του δημοτικού συμβουλίου, 2-4 φορές το χρόνο, συγκαλούνται τοπικές συνελεύσεις, παράλληλα και ανεξάρτητα με τη λειτουργία της Επιτροπής Διαβούλευσης, με στόχο να συζητηθούν τοπικά ζητήματα και να απαντηθούν ερωτήσεις των πολιτών από τους αρμόδιους. Οι 5 Τοπικές Συνελεύσεις (οι συμμετέχοντες καταγράφονται σε αρχείο μελών), μπορούν να εκλέγουν αντιπρόσωπό τους για την Επιτροπή Διαβούλευσης. Από τους συμμετέχοντες στις συνελεύσεις, μπορεί να διενεργηθεί και η, θεσμικά υποχρεωτική, κλήρωση για την εκλογή μελών. -Ιστοσελίδα Διαβούλευσης: Στο πλαίσιο της αναβάθμισης της ιστοσελίδας του Δήμου, (που πρέπει να ξεφύγει από την παρουσίαση πληκτικών δελτίων τύπου δηλώσεων και δραστηριοτήτων του εκάστοτε Δημάρχου),είναι σκόπιμο να δημιουργηθεί «υποσελίδα διαβούλευσης», η οποία όχι μόνον θα λειτουργεί πληροφοριακά προς τους δημότες και τους φορείς της περιοχής για τις δράσεις της Επιτροπής και τα αποτελέσματά της, αλλά και θα επιτρέπει τη συνεχή ροή πληροφοριών μεταξύ των μελών της (και προς το Δήμο, κατ’ επέκταση), καθώς και την ανάρτηση κάθε επώνυμου σχόλιου στις δραστηριότητες της Επιτροπής. -Ορισμός προσωπικού υποστήριξης από την πλευρά των υπηρεσιών του Δήμου, ώστε να διευκολύνεται η οργάνωση των συζητήσεων, η πρόσβαση στην πληροφορία και η επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων μελών. Στο πλαίσιο του κανονισμού λειτουργίας της Επιτροπής Διαβούλευσης πρέπει επίσης να συμφωνηθούν ως επιθυμητά και επιδιωκόμενα και τα ακόλουθα: -Η διαβούλευση αποτελεί διαρκή διαδικασία κινητοποίησης των ζωντανών φορέων των Βριλησσίων (π.χ. μέσω συνελεύσεων των συλλόγων για την εκλογή αντιπροσώπου τους στην Επιτροπή). Θεωρητικά, (έστω σε επόμενο χρόνο), η «πρόσκληση ενδιαφέροντος» προς κάθε είδους τοπική συλλογικότητα, προηγείται της συγκρότησης της Επιτροπής. -Τα μέλη της Επιτροπής Διαβούλευσης έχουν λόγο στην επιλογή των θεμάτων διαβούλευσης της εκάστοτε –ετήσιας- δημοτικής περιόδου -Τα μέλη της Επιτροπής πρέπει να έχουν επαρκή χρόνο προετοιμασίας, (οι σύλλογοι, ενδεχομένως και για τη σύγκλιση συνελεύσεων). Επομένως οι εισηγήσεις θα πρέπει να παραδίδονται το ελάχιστο μια εβδομάδα πριν τις συνεδριάσεις. (Εξασφάλιση ισότιμης πληροφόρησης). -Δίνεται δυνατότητα οριζόντιας επικοινωνίας μεταξύ των μελών της Επιτροπής, ώστε να προάγεται ο διάλογος και η ανταλλαγή επιχειρημάτων. Η «Δράση» είχε θέσει αυτό το ζήτημα και στην προηγούμενη δημαρχιακή περίοδο, ζητώντας κοινοποίηση των ηλεκτρονικών διευθύνσεων μεταξύ των μελών της Επιτροπής, αλλά αυτό δεν έγινε δεκτό με το επιχείρημα ότι έτσι παραβιάζονται προσωπικά δεδομένα! -Μετά τη διαδικασία διαβούλευσης, κοινοποιούνται στην Επιτροπή οι τελικές αποφάσεις του Δήμου και ποιες από τις προτάσεις της υλοποιήθηκαν. Συντάσσεται έκθεση (αξιολόγηση) που περιλαμβάνει τις τελικές εκτιμήσεις και προτάσεις της Επιτροπής, η οποία υποβάλλεται στο Δημοτικό Συμβούλιο. Τα αποτελέσματα δημοσιοποιούνται μέσω της «ιστοσελίδας διαβούλευσης». ΚΙΝΗΣΗ ΔΗΜΟΤΩΝ ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ «ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΟΛΗ» *Η φωτογραφία από την ιστοσελίδα της «Κίνηση Ενεργών Πολιτών - Οικολογία Συμμετοχή Αλληλεγγύη» στην Πάρο.