Του Λάμπη Λαζάνη

Σήμερα, σε καιρούς παγώματος και επιβράδυνσης της οικονομίας, με τους άνεργους, τους πρόωρα συνταξιοδοτημένους, τους άπορους, ανασφάλιστους και λοιπούς ανασφαλείς να πληθαίνουμε· σήμερα που οι δρόμοι της πόλης άρχισαν (κάπως) να αποσυμφορούνται από τα ΙΧ και να προσφέρονται για ποδηλασία, βολικό μέσο μετακίνησης όλων των παραπάνω, κι ενώ οι ποδηλάτες δεν είχαμε πρακτικά κανένα πρόβλημα να κυκλοφορούμε στα Βριλησσιώτικα οδοστρώματα, καθώς με τους γιωταχήδες συμβιώναμε ειρηνικά όπως άλλωστε και οι πεζοί δίπλα μας, δηλαδή χωρίς ιδιαίτερο κίνδυνο «να βάφεται η άσφαλτος κόκκινη», ο Δήμος Βριλησσίων πρόλαβε και κατασκεύασε, για χάρη των ποδηλατών και της διάδοσης της ποδηλασίας, ποδηλατοδρόμους. Αυτή μάλιστα τη στιγμή ο Δήμος μας εμβαθύνει στο θέμα και «διαδημοτικά» δηλαδή σε συνεργασία με το Σύνδεσμο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη Πόλεων (Σ.Β.Α.Π.) μελετώντας την επέκταση της ποδηλασίας με τη σύνδεση των δικτύων γειτονικών δήμων, μεταξύ τους, αλλά και με τους δύο υπό μελέτη μητροπολιτικούς άξονες ποδηλατοδρόμων: Ο πρώτος, ο Αττικός Ποδηλατόδρομος, θα ακολουθεί τη χάραξη της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής Λαυρίου-Αγίων Αναργύρων η οποία στα Βριλήσσια πέρναγε από το σημείο του σταθμού Μετρό Πλακεντίας. (Δες στο χάρτη: http://users.sch.gr/ppapachr/lavrio_railway.kml το ίχνος όλης της παλιάς διαδρομής που ήδη από τη δεκαετία του ‘60 έπεσε βορά της οδοποιίας και του ΙΧΕ). Ο δεύτερος θα συνδέει την Κηφισιά με την Αθήνα μέσω της Λ. Κηφισίας... Μεγαλεπήβολα σχέδια όταν ακόμα δεν υπάρχει καν συμφωνία για το εύρος λωρίδας ποδηλατόδρομου από το ΥΠΕΚΑ κι όταν ακόμα πολλοί προτιμούν σαν μέσον το ΙΧ για να πεταχτούν στο περίπτερο της γωνίας για ..αντικαπνιστικές πίπες, διερωτάται κανείς ποια θά ‘ναι η σύσταση αυτού του μελλοντικού πλήθους ποδηλατών που θα κινούνται πάνω στους δύο μητροπολιτικούς ποδηλατόδρομους: Θα είναι κάτοικοι των βορείων προαστίων κινούμενοι προς το κέντρο για εργασία και μετά ανάποδα προς το σπίτι; Ή πάλι κάτοικοι του κέντρου προς τα βόρεια και μετά πάλι πίσω; Πάντως η μεγάλη κίνηση των ΙΧ σε κεντρικές λεωφόρους εντυπωσιάζει αν λάβει κανείς υπ’ όψη του την καθίζηση της οικονομίας… εκτός κι αν οι άνθρωποι αυτοί τρέχουν προς αναζήτηση εργασίας αφού πλέον και για την πιο κοινή πρόσληψη παρουσιάζονται για συνέντευξη εκατοντάδες ενδιαφερόμενοι. Αν η υπόθεση ισχύει, οι γιωταχήδες κυνηγοί εργασίας σύντομα θα ξεμείνουν από βενζίνη όσο οι θέσεις εργασίας θα μειώνονται και οι συνεντεύξεις θα αυξάνονται... Αθλητές; Εκδρομείς; Τουρίστες; Ο άλλος ποδηλατόδρομος, που μας αφορά κιόλας «άμεσα» αφού εφάπτεται των ορίων του Δήμου μας, «ο Αττικός» από το όνομα της Αττικής Οδού και πρώην Λεωφόρου ΝΑΤΟ (όπως επιγραφόταν πάνω στα παλιά σχέδια της πολεοδομίας) πάνω στην ακόμη πιο παλιά γραμμή τραίνου με απόηχους εμπορικών βαγονιών για 24 ΑΝΔΡΕΣ ή 6 ΙΠΠΟΥΣ να γεμίζουν βιαστικά και μετά γραμμή για το μέτωπο ή τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τέρμα το λιμάνι και το μεταλλείο του Λαυρίου, τέρμα επίσης ενός θαλάσσιου δρόμου δουλείας του αρχαίου κόσμου, πολύ δένει με το τρέχον προσφυγικό τσουνάμι και το προτεινόμενο (από τους συμμάχους, εταίρους και εκκαθαριστές μας) κέντρο-υποδοχέα προσφύγων 400.000 ψυχών στην Αττική... Εδώ πάντως, σε αντίθεση με τον προβλεπτικό για τους ποδηλάτες του Δήμο Βριλησσίων, η «επανάσταση» του σύγχρονου νομαδισμού, των ξεσπιτωμένων από τις βόμβες και τα χημικά της δυτικής βιομηχανίας, ξεπέρασε τις προβλέψεις των ελληνικών κυβερνήσεων για κατασκευές με ικανότητα να συγκρατήσουν την ορμή τους. Αυτά προσλάβαμε από τις ομιλίες δημάρχων και μελετητών-συγκοινωνιολόγων κατά την ημερίδα της 12/12/2015 που διοργάνωσε ο Δήμος Βριλησσίων στο ΤΥΠΕΤ σε συνεργασία με τον Σ.Β.Α.Π. και θέμα την ενημέρωση των δημοτών για το πρόγραμμα διάδοσης της ποδηλασίας. Στην ημερίδα, οι συντριπτικά περισσότεροι από τους συνολικά περίπου τριάντα παριστάμενους ήταν αιρετοί ή διοικητικοί της αυτοδιοίκησης των Δήμων Βριλησσίων, Χαλανδρίου και Αγ. Παρασκευής, μαζί με τους εκπροσώπους και τους μελετητές συγκοινωνιολόγους του Σ.Β.Α.Π., ενώ ελάχιστοι ήταν οι απλοί δημότες. Οι ποδηλάτες πάντως ήμασταν τέσσερεις, όσα και τα ποδήλατα έξω από το χώρο της εκδήλωσης. Κάναμε τρεις παρεμβάσεις, μας απάντησαν οι ειδικοί μελετητές και, τέλος. Ποδηλατική επανάσταση ή αντεπανάσταση; Επί τόπου τώρα, οι κατασκευασμένοι ποδηλατόδρομοι στα Βριλήσσια είναι στην πράξη διευρυμένα πεζοδρόμια. Όμως, με τον χαρακτηρισμό τους ως ποδηλατόδρομοι και με θέση σαφώς διαχωρισμένη (με κράσπεδο ανισοσταθμίας συν ζώνη φύτευσης) από την παρακείμενη λωρίδα κίνησης μηχανοκίνητων τροχοφόρων, υποχρεώνουν έμμεσα τον ποδηλάτη να κινείται μαζί με όλους όσους έχουν κάθε λόγο να προτιμούν την ασφάλεια του πεζοδρόμιου, δηλαδή ηλικιωμένους και νοικοκυρές με καροτσάκια για ψώνια, μητέρες και συνοδούς παιδιών, βρεφών, υπερηλίκων, μαθητές, Α.Μ.Κ. (άτομα μειωμένης κινητικότητας) πάνω στα ηλεκτροκίνητα αμαξίδιά τους. Από την πλευρά του διαδημοτικού Σύνδεσμου (Σ.Β.Α.Π.) κατά την ίδια ημερίδα, στο σχετικό έντυπο πρόσκλησης η φωτογραφία ενός όμορφου γυναικείου ποδηλάτου, με καλαθάκι γεμάτο λουλούδια στο τιμόνι, συνδέει συνειρμικά τον Βριλησσιώτη ποδηλάτη με φιγούρες πάνω σε παρισινό βουλεβάρτο του 1900 (Μπελ Επόκ) σε ώρες σχόλης και ανέμελης βόλτας... Πρόσφατα πάλι, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, χωρίς στοχευμένη πρόθεση, προκλητικά ωστόσο για μια αναδυόμενη «ποδηλατική συνείδηση» διαφημιστικές αφίσες μέσα στα βαγόνια του μετρό επιβεβαίωναν (πέραν πάσης αμφιβολίας) πως και η διάσημη κουκλίτσα Μπάρμπυ ποδηλατεί... ακολουθούμενη μάλιστα από το σκυλάκι της πάνω σε πατίνι! Χωρίς άλλο, για τους εμπνευστές και τους κατασκευαστές τους, ακόμη και για πολλούς από τους χρήστες τους, οι ποδηλατόδρομοι στα Βριλήσσια (καθώς πρέπει κι ευνομούμενο Δήμο) δεν συνιστούν παρά ένα επιθυμητό ντεκόρ ταιριαστό για παρόμοια συναπαντήματα, τύπου Ντίσνεϊλαντ, Χόλυγουντ, Λας Βέγκας. Κατά τον Σ.Β.Α.Π. και τις Δημοτικές Αρχές, όχι απλά με τους παραπάνω χρήστες που καλά κάνουν και αξιοποιούν τα διευρυμένα πεζοδρόμια, αλλά και με όλη την συμπαρομαρτούσα πανίδα της Barbie και των φίλων της, οι ποδηλάτες ταιριάζουμε μια χαρά· αλλά, αν πράγματι η ποδηλασία γενικευόταν στον Δήμο, τα διευρυμένα πεζοδρόμια/ποδηλατόδρομοι σύντομα θα αποδεικνύονταν αβίωτα για όλους. Με δεδομένο την συνήθως μικρή πυκνότητα πεζών και ποδηλατών επί των ποδηλατοδρόμων, ο ποδηλάτης καταφέρνει, καθώς οφείλει άλλωστε, να είναι με όλους ευγενής, συνεργατικός, προσεκτικός. Αν όμως θέλει να αναπτύξει λίγο παραπάνω ταχύτητα, ειδικά στο ίσωμα κι ακόμα περισσότερο στην κατωφέρεια, θα δυσκολευτεί και θα δυσκολέψει και τους άλλους. Επομένως για την ασφάλεια όλων των συνοδοιπόρων του πάνω στα νέα πεζοδρόμια-ποδηλατόδρομους, μα και για τη δική του (τα μεταλλικά κολωνάκια εκατέρωθεν της διαδρομής τον παραμονεύουν στην πρώτη του στραβοτιμονιά) θα προτιμήσει να κινηθεί στη ζώνη των αυτοκινήτων. Εδώ όμως τα κυκλοφοριακά ήθη δεν παραμένουν όπως ήταν προ της κατασκευής του ποδηλατόδρομου· έξω από τους ασφαλείς ποδηλατοδρόμους για τη Μπάρμπυ και τους φίλους της του παρισινού βουλεβάρτου, οι αυτοκινητιστές, αγχωμένοι κι αυτοί όπως όλοι μας, αλλά πρόσθετα κι από την απώλεια θέσεων στάθμευσης και το στένεμα της λωρίδας κίνησής τους εξ αιτίας της κατασκευής ποδηλατόδρομου, κοιτάνε να εξοικονομήσουν τουλάχιστον χρόνο, αναπληρώνοντας έτσι την απώλεια ζωτικού γι’ αυτούς χώρου, αξιοποιώντας το μόνο όπλο που διαθέτουν, την ταχύτητα. Τείνουν επομένως να γίνονται πιο γρήγοροι, κι άρα κάπως περισσότερο επιθετικοί, δες, κάπως λιγότερο ανεκτικοί στον ποδηλάτη που θα τολμήσει να βρεθεί μπροστά τους. Μάλιστα αυτή την αντιμετώπιση θα τη γεύεται στο εξής ο ποδηλάτης ακόμη και εκτός του –μήκους 6 χιλιομέτρων– ήδη κατασκευασμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων, όταν δηλαδή κινείται στα δεκάδες χιλιόμετρα δρόμων που υπάρχουν στα Βριλήσσια «με χωρίς» ποδηλατοδρομική υποδομή. Κι όλα αυτά γιατί η κατασκευή «ποδηλατοδρόμου», ενώ σε πρώτη άποψη φαντάζει σαν ένα άνοιγμα στην ποδηλασία, προσφορά των δημοτικών αρχών στους ποδηλάτες, στην ουσία τείνει να εξορίζει τον ποδηλάτη από το οδόστρωμα και να τον στριμώχνει πάνω σε ένα διευρυμένο πεζοδρόμιο όπου ο ίδιος κινδυνεύει και καθίσταται επικίνδυνος για τους γύρω του πεζούς. Σύμφωνα με την ανοικτή Συνέλευση ποδηλατών Αθήνας, όπου εκτίθενται συμβουλές οδικής ασφάλειας, υπό τον τίτλο «Πως να αποφύγεις τη σύγκρουση με το αυτοκίνητο (όταν ποδηλατείς)» διαβάζουμε: «Μην κάνεις ποδήλατο στο πεζοδρόμιο. Όταν κατεβαίνεις από το πεζοδρόμιο για να πας απέναντι τα αυτοκίνητα δεν σε βλέπουν. Κάνοντάς το αυτό είναι σαν να ζητάς να σε χτυπήσουν» (http://www.podilates.gr/?q=node%2F9) Ακόμα, σαν συνέπεια της παραπλανητικής ταύτισης από τη Δημοτική Αρχή του διευρυμένου πεζοδρομίου με ποδηλατόδρομο και με δεδομένο ότι μόνο το 6% των δημοτικών οδών διαθέτει τέτοιου είδους ποδηλατόδρομους, οι δημότες ωθούμαστε στην (εσφαλμένη) εντύπωση πως όλο το υπόλοιπο οδικό δίκτυο του Δήμου, δηλαδή το 94% των οδών, παραμένει ακατάλληλο για ποδηλασία! (αφού στερείται ποδηλατόδρομου) Κι αυτό ενώ συνεχίζουμε ως πεζοί στην «πεζή» καθημερινότητά μας, να κινούμαστε αναγκαστικά, (χωρίς πάντως να ιδρώνουμε από αγωνία) πάνω στα οδοστρώματα των δρόμων, καθώς τα περισσότερα πεζοδρόμιά τους παραμένουν αδιάβατα! Ακολουθώντας το αλφαβητάρι της πολεοδομίας για να μην επικαλούμαστε δήθεν σοβαρούς πολεοδόμους (ούτε να πιθηκίζουμε τας Ευρώπας, ίδιον άλλωστε πολλών σοβαρών κι ας γνωρίζουν πως το ευρωπαϊκό πνεύμα δεν υπολήπτεται τους πιθηκίζοντες, άλλο αν οι ευρωπαίοι τους εκτρέφουν επιμελώς για τις βιοτικές τους ανάγκες) αλλά εστιάζοντας στις δικές μας ανάγκες και δυνατότητες, ο Δήμος μπορεί να χαρακτηρίσει όλους τους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας επιβάλλοντας μειωμένες ταχύτητες για τα μηχανοκίνητα οχήματα, κι αυτό χωρίς δαπανηρές και κυρίως χωρίς περιοριστικές της χρήσης του δρόμου κατασκευές. Έτσι, όλοι οι θα αισθάνονται ασφαλείς και θα πάψει, για τους γιωταχήδες, η ανασφάλεια του πεζού να γίνεται αιτία χρήσης του ΙΧ τους. Αν σήμερα με ταχύτητα 40Km/h απαιτούνται 3 λεπτά για να πάμε από τη μια άκρη του Δήμου στην άλλη, στους ήπιας κυκλοφορίας δρόμους με ταχύτητα 20Km/h θα χρειαστούμε 6 λεπτά. Τρία λεπτά χάνονται μόνο. Ο χρόνος δηλαδή μιάς μόνο συναλλαγής στο κισσέ της τράπεζας ή του ταχυδρομείου όπου μόνιμα έχουμε αμέτρητους μπροστά μας κι ωστόσο συνηθίσαμε να περιμένουμε στωικά. Με την κατασκευή ποδηλατόδρομου, στην ουσία νομιμοποιούνται και διαιωνίζονται, δίπλα σε αυτόν, οι υψηλές -και γι’ αυτό πολλαπλά καταστροφικές για την πόλη- ταχύτητες των μηχανοκίνητων οχημάτων. Συγχρόνως, περιορίζεται η πολλαπλότητα στις χρήσεις του δρόμου, το είδαμε πρόσφατα αναζητώντας εναλλακτική θέση για τη λαϊκή αγορά όπου οι δρόμοι με κατασκευασμένο ποδηλατόδρομο αποκλείστηκαν ευθύς εξ αρχής. Φαντασθείτε τώρα αν η επιθυμητή από το Δήμο διάδοση της ποδηλασίας γινόταν πραγματικότητα και πλέον τα ποδήλατα, ανάμεσά τους και ποδήλατα με συρόμενα σχετικά βαριά ή ογκώδη καροτσάκια όπως των συνοικιακών κομποστοποιών ή άλλων, ξεχείλιζαν από τους υφιστάμενους κατασκευασμένους ποδηλατόδρομους όπου με δυσκολία ανεβοκατεβαίνουν κι ελίσσονται, και κατέκλυζαν τις στενές λωρίδες αυτοκινήτων των δρόμων αυτών: Εμφύλιος! με τη Δημοτική Αρχή σε ρόλο διαιτητή σε μια διένεξη που η ίδια υποδαυλίζει... αλλά το αυτό συμβαίνει και εις τας καλυτέρας των αποικιών! Λάμπης Λαζάνης