Της Δήμητρας Μανιφάβα*

Σε «ανοιχτή πληγή» όχι μόνο για την κοινωνία, αλλά και για την οικονομία εξελίσσεται το φαινόμενο της διαρροής ταλέντου (γνωστό ως brain drain), καθώς η Ελλάδα όχι μόνο χάνει τα καλύτερα μυαλά που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πολυπόθητη ανάπτυξη, αλλά έχει απώλειες και σε έσοδα. Σύμφωνα με έρευνα της Endeavor Greece υπολογίζεται ότι από το 2008 έως και σήμερα οι Ελληνες «νεομετανάστες» έχουν παραγάγει στις χώρες υποδοχής πάνω από 50 δισ. ευρώ ΑΕΠ. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι στις νέες πατρίδες τους συμβάλλουν στα φορολογικά έσοδα με το ποσό των 9,1 δισ. ευρώ ετησίως. Όσο η ανεργία θα μαστίζει ειδικά τους νέους –με τα σχετικά ποσοστά να κυμαίνονται σταθερά κοντά στο 50%– και οι μισθοί για όσους εργάζονται θα μειώνονται, το φαινόμενο του brain drain δεν αναμένεται να υποχωρήσει. Οι άνθρωποι που επένδυσαν στη γνώση, στην απόκτηση δεξιοτήτων θεωρούν ότι αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον από αυτό που τους προσφέρει η Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με την έρευνα της Endeavor είναι κυρίως εργαζόμενοι (49%) παρά άνεργοι (43%) που επιθυμούν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες εξέλιξης και σταθερότερο περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2008 μέχρι και σήμερα υπολογίζεται ότι έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα περί τις 350.000 (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τις Endeavor) ή 427.000 άτομα (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος). Δεδομένου του γεγονότος ότι η πλειονότητα των Ελλήνων μεταναστών των χρόνων της κρίσης δεν πρόκειται για ανειδίκευτους εργάτες –όπως συνέβαινε στις δεκαετίες του ’50 και του ’60– αλλά για άτομα ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, η Endeavor υπολογίζει ότι έχουν φτάσει να συνεισφέρουν ετησίως στο ΑΕΠ των χωρών υποδοχής (κυρίως στην Αγγλία και στη Γερμανία) 12,9 δισ. ευρώ. Επιπλέον, εκτιμάται ότι συμβάλλουν στα φορολογικά έσοδα των χωρών υποδοχής με το ποσό των 9,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 7,9 δισ. ευρώ πρόκειται για έσοδα από φόρο εισοδήματος και εισφορές και τα υπόλοιπα 1,2 δισ. ευρώ για ΦΠΑ. Τα παραπάνω στοιχεία είναι ακόμη πιο «οδυνηρά», εάν αναλογισθεί κάποιος ότι το ελληνικό κράτος υπολογίζεται ότι δαπάνησε για την εκπαίδευση των ανθρώπων αυτών ποσό περί τα 8 δισ. ευρώ. Με συμβολή στο ΑΕΠ με το ποσό των 12,9 δισ. ευρώ ετησίως προκύπτει στην πραγματικότητα ότι το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας δεν είναι ούτε τα πετρελαιοειδή ούτε τα φάρμακα ούτε το ελαιόλαδο, αλλά το ανθρώπινο κεφάλαιο. Μόνο που στην περίπτωση του ανθρώπινου κεφαλαίου, το παραγόμενο εισόδημα δεν συγκεντρώνεται στην Ελλάδα, καθώς η δραστηριότητα των Ελλήνων του εξωτερικού ωφελεί κατά κύριο λόγο και βραχυμεσοπρόθεσμα τις χώρες υποδοχής. Το φαινόμενο του brain drain αποτελεί πρόβλημα και για τις υγιείς και με προοπτική ανάπτυξης εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, καθώς αντιμετωπίζουν αυξανόμενη δυσκολία να κρατήσουν τα ταλέντα στην Ελλάδα ή να τους δώσουν κίνητρα για να επιστρέψουν. Πηγή: Δήμητρας Μανιφάβα , Καθημερινή, 20 Ιουλίου 2016