Του Γιάννη Τσίχλα

1 Οι εξοντωτικές πολιτικές που επιβάλλονται, στηρίζονται πάνω σε δυο βασικά ιδεολογικά συστήματα, που δουλεμένα και δοκιμασμένα πολλά χρόνια. είναι προσαρμοσμένα στις νεοελληνικές συνθήκες: Στο πρώτο σύστημα (χωρίς σημασία η σειρά) θα βρούμε τα πολύ εξειδικευμένα προγράμματα που οι επιστήμονες κάθε κόμματος καταρτίζουν προς «έγκριση» στα κομματικά συνέδρια, που στη συνέχεια θα γίνουν Θέσεις προς κάθε χρήση. Κυρίως ως βάση των προεκλογικών εκστρατειών θα διαχυθούν ανά την επικράτεια δίνοντας σχεδόν έτοιμες τις λύσεις κάθε ξεχωριστού προβλήματος. Μόνο με συγκεκριμένες επιστημονικές θέσεις μπορεί κάποιο κόμμα να έχει «ολοκληρωμένη πολιτική», διεκδικώντας κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Χωρίς τέτοιες θέσεις απλά δεν... υπάρχει. Η «οικονομία» φυσικά είναι η μεγάλη ομπρέλα που σκεπάζει και κατευθύνει τα πάντα. (Το προεκλογικό πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ είναι καλό ως πρόσφατο υπόδειγμα.) Στο δεύτερο σύστημα, η πολιτική γίνεται ηθικολογία με τους αντίστοιχους εκπροσώπους της να αναλύουν την ανάλυση της... ανάλυσης, καταδικάζοντας συνοπτικά το σύστημα, περιγράφοντας το τι πρέπει να γίνει, αποστασιοποιούμενοι από αυτό που ήδη υπάρχει και γίνεται στη κοινωνία. Με τα ιδεολογικά ολογράμματα προβάλλουν τρισδιάστατη την «νέα κοινωνία» αυτούσια μέσα στον σημερινό νομοτελειακά ξεπερασμένο κατ’ αυτούς καπιταλισμό. Σαν τον Αβραάμ με τις δέκα εντολές ανά χείρας είναι οι προφήτες της μοναδικής θεότητας. Προγραμματίζουν εφόδους και αντεπιθέσεις, σκίζουν τα μνημόνια, εγκαθιστούν εργατικό έλεγχο στις τράπεζες και διακηρύσσουν: «Να η αλήθεια προσκυνήστε την». Προς αποφυγή παρεξηγήσεων εξηγώ ότι δεν υποτιμώ και κυρίως δεν απορρίπτω ούτε τις εξειδικεύσεις, ούτε τους γενικούς φιλοσοφικούς στοχασμούς. Είναι η θεωρία και η πράξη, οι βασικοί πυλώνες της κοινωνικής εξέλιξης με σημασία πολύ πέρα και από την στενά εννοούμενη πολιτική. Αυτό που καταγγέλλω εμμονικά είναι συνολικά το κομματικό σύστημα που τα διαχωρίζει στην πράξη, λαμβάνοντάς τα ως δυο ξεχωριστά δεδομένα πράγματα συνδυάζοντάς τα με τον «προγραμματικό» δοσομετρητή σε δόσεις αναλόγως των περιστάσεων. Όπου βολεύει περισσότερες επιστημονικές εξειδικευμένες μελέτες για «να είμαστε επίκαιροι», κάπου αλλού περισσότεροι φιλοσοφικοί στοχασμοί για να δίνουμε και «όραμα». Έχει αποδειχτεί παντοιοτρόπως, ότι τέτοια προγράμματα είναι αδύνατον να εφαρμοστούν όταν: Οραματικοί στοχασμοί και εξειδικευμένες προτάσεις λαμβάνονται ως ξεχωριστά δεδομένα προκειμένου να «συνδυαστούν» στις πολυσυλλεκτικές εκστρατείες προς άγραν ψήφων. 2 Τρανταχτό παράδειγμα οι από χρόνων σημαντικές έρευνες και μελέτες καθ’ όλα αξιόπιστων επιστημόνων -που παρουσιάστηκαν και σε εκδηλώσεις της "ΔΡΑΣΗΣ"- για το μέγιστο ζήτημα της «παραγωγικής ανασυγκρότησης». Προβλήθηκαν στα προγράμματα του ΣΥΡΙΖΑ ως βασικός μοχλός και για την πολυπόθητη «Ανάπτυξη» με επιπρόσθετα επιχειρήματα υλοποίησης, καθώς ήταν ενταγμένες και στην προεκλογική εκστρατεία περιοδεύοντας ανά την επικράτεια. Μήπως πήρε κανείς χαμπάρι τι έγιναν αυτές οι μελέτες; Ίσως θα πρέπει να ψάξουμε και τις προηγούμενες τόσο των πιο επώνυμων π.χ. του Σεραφείμ Μάξιμου και του εκτελεσμένου Μπάτση όσο και των λιγότερο επώνυμων και πολλών περισσότερων ανώνυμων, όπως του μπάρμπα Βαγγέλη από το ορεινό Βασιλικό Πωγωνίου για την προσοδοφόρα παραγωγή κάστανων, τρούφας, βοτάνων... Συγκλονιστικός ο συμβολισμός της ταυτόχρονης εκτέλεσης Μπελογιάννη - Μπάτση: Ιδέες οράματα και επιστημοσύνη με την Ελλάδα στην αγκαλιά τους, εκτελούνται από Έλληνες με εντολή των ξένων προστατών συμμάχων. Η τραγικότητα δεν λείπει από τις σημερινές εξελίξεις παρά το ότι δεν εκτελούνται όσοι ασχολούνται στα σοβαρά για την παραγωγική ανάπτυξη του τόπου. Μάλλον το σύστημα τους θέλει ζωντανούς για ατραξιόν στα προεκλογικά πανηγύρια. Στον τόπο μας η μετα-κρίση εποχή είναι πάλι κρίση. Ας προβληματιστούμε: Κατά πόσο είναι δυνατόν να αγωνιστούμε για την δημιουργία του αναγκαίου κοινωνικού πεδίου όπου πάνω του θα ευνοείται η δημιουργική συνύπαρξη των δυο βασικών πολιτικών δεδομένων. Κατά πόσο μπορούν αλληλοσχετιζόμενα και όχι επιλεκτικά συνδυαζόμενα, να βρουν διέξοδο έκφρασης στις αναγκαίες πρακτικές παραγωγικής ανάπτυξης που θα εντάσσουν τις επιστημονικές έρευνες και μελέτες με την ξεχωριστή αξία τους μέσα στην ενιαία πολιτική διεργασία, με την καταλυτική συμμετοχή των ενεργών πολιτών κατά πράξη. 3 Τείνουν να κρίνουν το επίπεδο του προβληματισμού αιρετικές απόψεις όπως του Γεράσιμου Κακλαμάνη από το «Ανατολικόν ζήτημα» σελ. 275-276, εκδ. "21ου", 1998: «...Η μεγάλη ρύθμιση του ελληνικού χρέους θα μείνει να την μελετούν φοιτητές της επόμενης γενιάς. Η οικονομική δεν είναι «επιστήμη» γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Δεν μπορείς να οργανώσεις οικονομικό πείραμα σε εργαστήριο και να παρατηρήσεις τα συμπεράσματα. Μόνον εκ των υστέρων αναλύεις και εξάγεις γενικότερες αρχές. Με την έννοια αυτή, ο πρωθυπουργός δεν μπορούσε να γνωρίζει με σιγουριά ότι θα καταφέρει τελικά να πετύχει μείωση του συνολικού χρέους. Ακόμη λιγότερο μπορούσε να πιστεύει ότι θα το επιτύχει σε κατάλληλο χρόνο. Δηλαδή πριν «τα τινάξει» ο ασθενής λαός (...) Και δεν μιλούμε για τίποτ’ άλλο, παρά για «προγράμματα», «υποδομές», «επενδύσεις», και «ανάπτυξη», που όλο την χάνομε στο «παρά λίγο».... Η Ελλάδα κατάντησε χώρα των αγίων και των «οικονομολόγων». (...) Μήπως όμως τελικώς η Οικονομία δεν λύνει ποτέ και πουθενά κανένα πρόβλημα; Είναι άραγε η Οικονομία επιστήμη; Τι πάει να πεί Οικονομία; Η Οικονομία στηρίζεται στο αυτονόητον γεγονός, ότι πρέπει να υπάρχουν λεφτά. (...) Πως όμως βγαίνουν τα λεφτά, η Οικονομία δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει. Και τούτο είναι φυσικό: η εξεύρεση χρημάτων, που είναι έργο της πολιτικής, είναι άλλο πράγμα από την διαχείρισή τους, που είναι έργο της Οικονομίας. Ποια είναι η δική μας πολιτική που θα μας προμηθεύσει το χρήμα; Δεδομένου ότι το «χρήμα» είναι πνευματικής σημασίας φαινόμενο (παρήχθη δια των ιδεών που μεταμόρφωσαν τις κοινωνίες και έθεσαν συνεκτικό τους δεσμό την πνευματική έννοια της εργασίας, καθ’ ά προεξηγήσαμε), έπεται ότι αν δεν έχης τις αντίστοιχες ιδέες, δεν μπορείς να έχης και το χρήμα... ...Δηλαδή εν ολίγοις, η πτωχεία κοινωνικών ιδεών είναι και οικονομική φτώχεια. Όντως, οι κοινωνίες που δεν έχουν σήμερα χρήματα είναι ακριβώς αυτές που δεν έχουν τις αντίστοιχες ιδέες για παραγωγή. Δεν λέμε οπωσδήποτε «βιομηχανική», διότι ως παγκόσμιο φαινόμενο η παραγωγή δεν περιορίζεται μόνο στις μηχανές. Η παραγωγή από μαγειρευμένες μπάμιες – αλλά καλομαγειρευμένες και υγιεινές - είναι εξ’ ίσου παραγωγικόν γεγονός όσο και ένα αεροπλάνο. Ούτε και είναι άλλωστε τυχαίον, ότι το καλομαγειρευμένο φαί είναι αναπόσπαστον στοιχείο της έννοιας του αεροπλάνου. Ότι μάλιστα είναι και προϋποθετικόν της όλης εννοίας, τα αντιλαμβανόμεθα από το γεγονός ότι οι αεροπορικές εταιρείες αυτό διαφημίζουν και όχι τα φτερά ή τις τουρμπίνες (...) Αντίθετα οι υπανάπτυκτοι και οι ενδεείς στις ιδέες, επιμένουν πάντα στις «επενδύσεις». Και έτσι μένουν πάντα φτωχοί, όπως εμείναμε κι εμείς από εποχής Επιδαύρου και εντεύθεν επειδή μείναμε αποκλειστικώς στις «επενδύσεις». Στοχαστικός λόγος αποκαθηλωτικός των ανεπαρκών κομματικών ηγεσιών και των ανεφάρμοστων πολιτικών ανάπτυξης, που υποτάσσουν την γενική ισχύ της πολιτικής λογικής στο οικονομολογικό κύρος. Το «τι συγκεκριμένες θέσεις προτείνετε εσείς;» έχει γίνει η καραμέλα κάθε κομματικού ανίδεου που βγάζει σπυράκια όταν βρίσκεται μπροστά σε πολιτικές απόψεις απορριπτικές του συνολικού συστήματος, που προκρίνουν τις «καλομαγειρεμένες μπάμιες» ως πολιτική ανάπτυξης και διεξόδου... ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΧΛΑΣ