Μια κάβα - έργο τέχνης στη Σύρο του Λεωνίδα Ιωαννίδη

Ήταν πέρυσι το φθινόπωρο όταν ο Λεωνίδας Ιωαννίδης έφυγε με «άδεια» από τη "Δράση" και το Cine-Δράση για δουλειά στη Σύρο. Και όχι για μια οποιαδήποτε δουλειά, αλλά για την ανακαίνιση του οινοπνευματοπωλείου Κριτσίνη, μίας από τις τέσσερις αρχαιότερες επιχειρήσεις του νησιού και μια από τις παλιότερες κάβες της χώρας, που βρίσκεται στον κεντρικό εμπορικό δρόμο της Ερμούπολης, μιας από τις ωραιότερες πρωτεύουσες νησιών στην Ελλάδα. Ο Λεωνίδας ανέλαβε τη μελέτη και την υλοποίηση της ανακαίνισης ενός χώρου που είχε κατασκευαστεί εκατό χρόνια πριν, το 1917. Και είχε το δύσκολο καθήκον να το κάνει λειτουργικό, ώστε να υπηρετούνται οι ανάγκες ενός σύγχρονου οινοπωλείου, διατηρώντας παράλληλα το παραδοσιακό του χρώμα. Καθήκον που έμοιαζε ακατόρθωτο αν συνυπολογίσουμε αφενός ότι o χώρος που είχε στη διάθεσή του ήταν σχετικά μικρός και αφετέρου ότι τα διακοσμητικά στοιχεία έπρεπε να υποδηλώνουν από μακριά το χαρακτήρα της επιχείρησης, την εκατοντάχρονη ιστορία της και παράλληλα να παραμένουν απόλυτα εναρμονισμένα με τον περιβάλλοντα χώρο μιας ιδιαίτερης πόλης όπως η Ερμούπολη. Όταν το ελληνικό κράτος έγινε πραγματικότητα, η Ερμούπολη αναδείχθηκε στο μεγαλύτερο βιομηχανικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της νεοσύστατης χώρας. Μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκε σε πρώτο λιμάνι της Ελλάδας, με έντονη καλλιτεχνική και πολιτιστική κίνηση, ενώ για πολλές δεκαετίες υπήρξε το κέντρο του εμπορίου για όλη τη χώρα και τα παράλια της Μ. Ασίας. Παράλληλα ανέπτυξε έντονη βιομηχανική δραστηριότητα, (κλωστοϋφαντουργία, ναυπηγική και βυρσοδεψία), ιδρύθηκαν τράπεζες, ατμοπλοϊκές και ναυτιλιακές εταιρίες, ναυπηγεία, σωματεία, τυπογραφεία κ.ά. Όλη αυτή η οικονομική ευημερία οδήγησε στη δημιουργία ισχυρής αστικής τάξης και την υιοθέτηση ενός «ευρωπαϊκού» τρόπου ζωής. Για να καλύψουν τις ανάγκες μιας αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας, επιστρατεύτηκαν σημαντικοί αρχιτέκτονες, Βαυαροί, Ιταλοί και Έλληνες, (Ziller, Sampo, Erlacher, Βλυσίδης, Ελευθεριάδης κ.ά.) αλλά και τεχνίτες, τοιχογράφοι και ζωγράφοι, επηρεασμένοι από τα ρεύματα του Κλασικισμού και του Ρομαντισμού, που δημιούργησαν τον τύπο κτιρίων που σήμερα ονομάζουμε Νεοκλασική Αρχιτεκτονική της Ερμούπολης. Το Δημαρχείο, η Λέσχη "Ελλάς", ο ναός του Αγίου Νικολάου, το θέατρο Απόλλων και τα αρχοντικά στη συνοικία Βαπόρια, είναι μερικά δείγματα από αυτά τα υπέροχα νεοκλασικά, που προσδίδουν στην Ερμούπολη χαρακτήρα ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Η Σύρος και η πρωτεύουσα της διατηρούν αυτά τα στοιχεία ακόμα και σήμερα που ολόκληρη η χώρα βιώνει μια περίοδο ολοκληρωτικής παρακμής. Τηρουμένων των αναλογιών, εξακολουθεί εκεί να αναπτύσσεται μια πλούσια οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Οι περισσότεροι φίλοι στην αρχή, δεν δώσαμε ιδιαίτερη "βάση" στο βάρος της δουλειάς που επρόκειτο να υλοποιήσει ο Λεωνίδας. Σκεφτήκαμε, ότι ο γνωστός διακοσμητής, ο οποίος μυήθηκε στα μυστικά της τέχνης από τον Κωνσταντινουπολίτη μάστορα στην επιπλοποιία πατέρα του και σπούδασε στην περίφημη Σχολή Διακοσμητών του εκπαιδευτικού κέντρου Δοξιάδη, δίπλα σε μεγάλους δασκάλους όπως ο Δημήτρης Μυταράς, ο Πέτρος Ζουμπουλάκης, ο Στέλιος Λυδάκης, ο Βασίλης Λυκόπουλος, ο Γιώργος Γεωργιάδης, η Μάρη Γεωργαντοπούλου, ο Μιχάλης Αγρανιώτης κ.ά. ανέλαβε μια ακόμα δουλειά, από αυτές που όλοι αναλαμβάνουμε καθημερινά. Σχεδόν αισθανθήκαμε έκπληξη όταν είδαμε τις πρώτες φωτογραφίες από την πορεία της δουλειάς. Έκπληξη που έγινε θαυμασμός με την ολοκλήρωση του έργου. Γρήγορα έγινε σαφές, ότι αυτός ο θαυμασμός διέτρεχε, με μικρές ή μεγαλύτερες αναφορές, περιοδικά, εφημερίδες και site, γαστριμαργικού ή γενικού ενδιαφέροντος, κυκλαδίτικης ή πανελλαδικής κυκλοφορίας και αναγνωσιμότητας. Το περιοδικό «Ο Γαστρονόμος» της Καθημερινής, η στήλη BON VIVEUR του In2life, το www.e-kyklades.gr, το www.syrostoday.gr είναι μερικά από αυτά που ασχολούνται με τη Σύρο ή γενικότερα με την τουριστική, εμπορική και κατασκευαστική δραστηριότητα, κρίνοντας άξιο αναφοράς το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς του Λεωνίδα. Ο οποίος κέρδισε ένα στοίχημα και πέτυχε ένα λαμπρό αποτέλεσμα, δημιουργώντας ένα μικρό κομψοτέχνημα, που κατά γενική ομολογία, σήμερα προστίθεται στα αξιοθέατα του νησιού. Χρειάστηκαν, βέβαια, πολλές προσπάθειες, αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις, φωτογραφίσεις, σκέψεις, ιδέες, σκίτσα, σχέδια επί σχεδίων, συζητήσεις, επί συζητήσεων, μέχρι να επιλεγεί η κατάλληλη λύση. Όλα με τη γνωστή αγάπη για το επάγγελμα του, τη δημιουργική νοοτροπία του, τη βαθιά γνώση των υλικών της σύγχρονης οικοδομικής τέχνης, το μεράκι του, την αγωνία του καλαίσθητου αποτελέσματος, τη «λόξα» του, την απαιτητικότητα του για μια άριστη κατασκευή. Χαρακτηριστικά τα οποία εμείς, τα μέλη και οι φίλοι της "Δράσης" έχουμε συναντήσει και... απολαύσει πολλές φορές. Πιστός στο πνεύμα συνεργασίας, ο Λεωνίδας επέλεξε τους συνεργάτες του από τους καλύτερους του είδους και σχημάτισε ένα εξαιρετικό επιτελείο τεχνικών, ανάμεσά τους άριστους μαραγκούς, επιπλοποιούς, ξυλογλύπτες, ηλεκτρολόγους και τηνιακούς μαρμαρογλύπτες, που επιμελήθηκαν όχι μόνο τα γλυπτά που κοσμούν το χώρο και την επιγραφή που καλωσορίζει τον επισκέπτη, καθώς και τις κατασκευές και τις κατασκευές στο εσωτερικό του καταστήματος, όλες σε σχέδια δικά του. Τα εκατόχρονα κουφώματα, οι αντίστοιχης ηλικίας σκαλιστοί μαρμάρινοι πάγκοι, ανανεώθηκαν και βρήκαν την σωστή τους θέση. Οι παμπάλαιες ραφιέρες επιδιορθώθηκαν με σεβασμό, δέχτηκαν και ανέδειξαν το πολύτιμο φορτίο τους, τις πολύχρονες φιάλες με τα κρασιά και τα αποστάγματα και τις κιτρινισμένες, από την πολυκαιρία ετικέτες. Ο Λεωνίδας Ενσωμάτωσε στις νέες κατασκευές κάποιες παλιές, όπως το παλιό επιτοίχιο ρολόι με τον γιγάντιο ξυλόγλυπτο αετό και την παλιά μπάρα (τεζιάκι) από πεντελικό μάρμαρο με σκαλιστές λεπτομέρειες. Χρησιμοποίησε τα λάφυρα μιας περασμένης εποχής, ως επιβαλλόμενη αναφορά στην πολύχρονη ιστορία του καταστήματος και τους ιδρυτές του. Στα πιο ευρύχωρα, πλέον, ράφια μπορεί να φιλοξενηθεί μεγαλύτερη ποικιλία και ποσότητα προϊόντων. Κατάφερε λοιπόν, να ανακαινίσει και να εκμοντερνίσει το κατάστημα χωρίς καθόλου να του αφαιρέσει στοιχεία από τον παραδοσιακό χαρακτήρα και την λειτουργικότητα του. Ο χώρος έγινε λειτουργικός και παρέμεινε φιλικός και ευχάριστος για κάθε πελάτη είτε αυτόν που απλά θέλει να προμηθευτεί ένα ντόπιο κρασί είτε για τον πλέον απαιτητικό και ψαγμένο που ενδιαφέρεται για την αισθητική της γεύσης και θέλει να απολαύσει τη γευστική δοκιμή και την συζήτηση που την αφορά. Αλήθεια, πόσες επιχειρήσεις και πόσοι διακοσμητές μπορούν σήμερα να υπερηφανεύονται για τέτοια αποτελέσματα; Και πόσες... δημοτικές παρατάξεις διαθέτουν τόσο δημιουργικά μέλη; Μαρίνα Παπαχριστοδούλου