Τεχνοπολιτική: Του Λάμπη Λαζάνη

Η ίδια πολιτική που ασκείται δια της «αμέλειας» των αρμοδίων, με την εγκατάλειψη της τριτοκοσμικής Μάνδρας στο έλεος των φυσικών φαινομένων, ασκείται και στον «πρώτο κόσμο» των Βριλησσίων αλλά εδώ δια της «επιμέλειας», δια της αποδοχής από εμάς κριτηρίων «ποιότητας ζωής» και των σχετικών κατασκευαστικών - υποστηρικτικών της έργων με τα οποία ο ταξικός διαχωρισμός βαθαίνει και παγιώνεται. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί η κουκλίτσα Μπάρμπυ να χαίρει αδιακρίτως της ίδιας εκτίμησης από τους κοριτσίστικους πληθυσμούς της Μάνδρας και των Βριλησσίων, όμως μόνο στα Βριλήσσια θα έχουμε την πολυτέλεια να κατασκευάσουμε, γι’ αυτήν και το σκυλάκι της, πραγματικό δίκτυο ποδηλατοδρόμων! Με άλλα λόγια φτωχοί και πλούσιοι Δήμοι μοιραζόμαστε τις ίδιες αντιπαραγωγικές ψευδαισθήσεις, με μόνη τη διαφορά πως οι δεύτεροι έχουμε την πολυτέλεια να τις κατασκευάζουμε κιόλας, υπό μορφή ονειρεμένης πόλης, μιας Ντίσνεϊλαντ για μικρούς αλλά και μεγάλους τούτη τη φορά. Πάντως στο τέλος της διαδρομής, με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης του έργου, θα έχουν χωριστεί και τα πρόβατα από τα ερίφια, όσοι αντέχουν οικονομικά να υποστηρίζουν (και να υποστηρίζονται από) αυτό το μοντέλο (υπ)ανάπτυξης, από τους υπόλοιπους περισσευάμενους που θα αδυνατούμε να το υποστηρίξουμε είτε ως κατ’ ανάγκη χρήστες του, είτε ως εργαζόμενοι (δες, ωφελούμενοι) στο πλαίσιο αυτό. Αλλά εδώ θα πρόκειται για κάθε φορά μεμονωμένες τραγωδίες που ο διάκοσμος της πόλης θα τις κρατάει συγκαλυμμένες στο αφανές του περιθώριο: καθένας θα ζει το δράμα του ιδιωτικά, κατ’ οίκον, ενώ τα τηλεοπτικά προγράμματα θα του προσφέρουν την «κάθαρση» από τη θέα των παθημάτων των άλλων, μη παραλείποντας να τον στρέφουν κατά οποιουδήποτε ευκαιριακά επιλεγμένου εξιλαστήριου θύματος. Έτσι, πίσω από το εμφανές σκάνδαλο της ανισοκατανομής του πλούτου, παραμένει στο απυρόβλητο το θέμα της σύστασής του (των συστατικών του) στο πλαίσιο της νέας οικονομίας των εκκαθαριστών / ρευστοποιητών, παρά το γεγονός ότι γίνεται όλο και περισσότερο σαφής ο καταστροφικός του χαρακτήρας ως κατεδάφιση, διάλυση ή ρευστοποίηση, η υποκατάσταση των από καιρό προβληματικών «σχέσεων παραγωγής» από «σχέσεις καταστροφής», δεν εμποδίζει την εμπλοκή παραγωγικών δυνάμεων, όπως η εργασία και το κεφάλαιο, «απλά» επιφέρει, και στη μια και στο άλλο, μεγαλύτερο βαθμό αλλοτρίωσης, φθοράς και διαφθοράς, «απλά» από παραγωγικές δυνάμεις μετατρέπονται ταχυδακτυλουργικά σε καταστροφικές. Πρόκειται για την ίδια διαφορά που έχουν μεταξύ τους η οικονομία σε καιρό ειρήνης με την οικονομία σε καιρό πολέμου: τα μέσα παραμένουν λίγο-πολύ τα ίδια (η παραγωγή, τα στοκ, τα δίκτυα διανομής, η προμήθεια πρώτων υλών, η κατανάλωση, κτλ.) αλλά οι επιδιώξεις διαφέρουν ριζικά. Εδώ όμως,, όσον αφορά στη διάκριση πολέμου και ειρήνης, η κουλτούρα αποτροπής, αυτή που επέβαλαν οι ανάγκες της ολοκληρωτικής ειρήνης αμέσως μετά από τον ολοκληρωτικό πόλεμο (τον Β’ΠΠ) συσκοτίζει τη διαφορά και δεν μας βοηθάει για να αντιληφθούμε πως ο πόλεμος σήμερα, μετά από την πολιτική, διεκδίκησε και το πέτυχε, να έχει στο εξής και αυτός τη δυνατότητα συνέχισής του με άλλα μέσα, «ειρηνικά» (όπως αυτά της οικονομίας, της πολιτικής ως θεραπαινίδας της πρώτης και της επιστήμης) και μάλιστα ακόμη περισσότερο αποτελεσματικά από τα εύκολα αναγνωρίσιμα σαν «πολεμικά», αφού πρόκειται εδώ για σύγχρονα εργαλεία παρά για σύγχρονα όπλα. Όπως κάποτε ο αγρότης στην ανάγκη μετέτρεπε το δικράνι σε όπλο, και από την πλευρά του o σύγχρονος πολεμιστής αξιοποιεί την τεχνοεπιστήμη «ειρηνικά» δρέποντας πλέον όλα τα πλεονεκτήματα του παραδοσιακού πολέμου χωρίς όμως τα μειονεκτήματά του (βίαιοι θάνατοι, αιματοχυσίες, κτλ.). Όμως με τον πολεμιστή σε καμουφλάζ «στρατευμένου στην ειρήνη» ο πόλεμος γίνεται απόλυτος, καθαρός, γιατί όλοι μπορούμε ανενόχλητα να αποδεχθούμε ρόλους στο πεδίο της καθημερινότητας αγνοώντας (ή προσποιούμενοι πως αγνοούμε) πως πρόκειται για πεδίο μάχης. Συνεπώς μια κουλτούρα αντίστασης, αντιστασιακού τρόπου ζωής, αντιστασιακής κοινωνικότητας, παραμένει επειγόντως ζητούμενη. Αλλά κι εδώ πάλι, η κουλτούρα της αποτροπής διαρκώς μας προλαβαίνει, μας «προκαταλαμβάνει» όπως, για παράδειγμα, αμέσως μετά τα πρώτα «αντικατοχικά» σκιρτήματα, των αγανακτισμένων: ήδη πέρυσι «γιορτάσαμε» την 12η Οκτωβρίου του 1944, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, σαν επετειακή της «Απελευθέρωσης της Αθήνας»2 σε αντικατάσταση της καθώς φαίνεται υπερβολικά φιλοπόλεμης για τις νέες υπό εκκόλαψη ευαισθησίες μας 28ης Οκτωβρίου... ένας πλήρης μήνας διαρκών εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων, όπου τα δεινά της πολεμικής κατοχής εκτίθενται αφειδώς για να αποτραπεί οποιαδήποτε δυνατότητα σύγκρισής τους με τα δεινά της ειρήνης μας στον εορτασμό της οποίας καλούμαστε να συμμετάσχουμε. Όμως αυτή η φιλειρηνική κλήση υπέρ του ΝΑΙ (στην ειρήνη) και κατά του πολεμοχαρούς ΟΧΙ (όχι όμως μόνο στον πόλεμο, αλλά και στην ελευθερία και την αλήθεια και στη δικαιοσύνη) δεν είναι παρά ο τρόπος που ένα σύστημα, όχι τόσο καταπιεστικό όσο εξοντωτικό, μας καλεί να «συνεργαστούμε». Όμως αυτού του τύπου η συνεργασία δεν διαφέρει και πολύ από τα ξαφνικά πηδηματάκια που παρενέβαλαν στο βάδισμά τους οι πολίτες της χώρας του Μάο προκειμένου να εκδηλώσουν τη χαρά τους για την έλευση της πολιτιστικής επανάστασης, χαρά που κατά την άποψη του καθεστώτος ήταν άλλωστε αδύνατο να συγκρατηθεί, γι’ αυτό άλλωστε κι όσοι δεν την εκδήλωναν, οι νωθροί, ταυτοποιούνταν αυτόματα σαν αντιδραστικοί, αν δεν θεωρούνταν διανοητικώς καθυστερημένοι όπως στην πρώην ΕΣΣΔ όπου πολλοί ενθουσιώδεις σύντροφοι στέλνονταν για κούρα στο ψυχιατρείο γιατί τους ήταν αδύνατο να αντιληφθούν πως η επανάσταση που διακαώς επιθυμούσαν, είχε ήδη γίνει! Από πλευράς μας, στις σύγχρονες δυτικού τύπου δρομοκρατίες3 μας, ο έλεγχος στις περιπλανήσεις των σωμάτων και της σκέψης, διενεργείται μέσα από τη δικτατορία της κίνησης των οχημάτων (γενικά όλων των «μέσων» όπου η ταχύτητα μπαίνει σε εφαρμογή) καθεστώς με δυστυχώς καθόλου ή ελάχιστους συνειδητούς αποστάτες αφού «δεσμώτες του ιλίγγου της» όλους λίγο ή πολύ μας μαγεύει η ταχύτητα. Έτσι, μετά από μια δόμηση της πόλης μονομερή, με παράλληλη αποδόμηση της κοινωνίας και της πολιτικής, το καθεστώς έχει καταφέρει να εμπλέξει τις συμπολιτεύσεις με τις αντιπολιτεύσεις στο παιχνίδι του, σαν τον Γρηγόρη με τον Σταμάτη του φωτεινού σηματοδότη κατά τη λειτουργική εναλλαγή τους για την ασφαλή ρύθμιση των «κινηματικών ροών», παιχνίδι δρομοκρατικό με -χωρίς διακρίσεις και προς όλους- πρόνοιες μερδικού «έξτρα-μπόνους απρόσκοπτης εξόντωσης» αν πρόκειται για την επέλαση της αγοράς και της τεχνοκρατίας. Λάμπης Λαζάνης * Το πρώτο μέρος του άρθρου: http://www.drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3286 ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: 1- Πραγματικός χρόνος: Χρονικό διάστημα συμβατό με τον πραγματικό ρυθμό άφιξης δεδομένων και εντός του οποίου ένας υπολογιστής εκτελεί τις αναγκαίες επεξεργασίες. 2- Με κύριους Διοργανωτές το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, την Περιφέρεια Αττικής, τον Δήμο Αθηναίων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, την ΕΡΤ, με τη συμμετοχή του ΥΠ.ΕΘ.Α. και άλλων. Δες το πρόγραμμα των εκδηλώσεων εδώ: http://www.ert.gr/wp-content/uploads/2017/10/Programme_athensapeleutherosi.pdf 3- Δρομοκρατία: όρος του Πωλ Βιριλιό, από το Ταχύτητα και πολιτική, (1977) στο κεφάλαιο για την «δρομοκρατική επανάσταση».