Το ΣΒΑΚ των Βριλησσίων, ένα παράδειγμα προς αποφυγή!

H θεσμική σιωπή που έχει επιβάλει η δημοτική αρχή γύρω από το Σχέδιο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Κινητικότητας, την εφαρμογή του οποίου προετοιμάζει, δεν θα καταστεί και κοινωνική σιωπή. Για πολλοστή φορά η «Δράση για μια Άλλη Πόλη» καταθέτει την οπτική της, όπως οφείλει να πράττει κάθε τοπική παράταξη που δεν περιμένει... να «κριθεί» στις εκλογές. Αναδεικνύοντας το κρίσιμο για την πόλη ζήτημα, ακόμη και ως φωνή βοώντος εν τη ερήμω, παρά τις όποιες αδυναμίες μας, δεν συμβάλουμε στην αποσιώπησή του. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών είναι αναρτημένη από τον Ιανουάριο του 2017, έκθεση της Γ. Γ. Θ. Πέρκα, που περιγράφει την Ανάπτυξη των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) υπό θεσμική οπτική. Αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο άρθρο, όχι λόγω της πρωτοτυπίας του, (η βιβλιογραφία βρίθει από ανάλογο υλικό), αλλά επειδή αυτό αποτελεί «οδηγία» της κυβέρνησης προς τους ΟΤΑ για τον τρόπο σύνταξης των ΣΒΑΚ. Τίτλους της παρουσίασης, (που με τη σειρά της, είναι μεταφορά οδηγιών της Ε.Ε. προς τις ελληνικές αρχές), παραθέτουμε στο τέλος του κειμένου, για να καταδείξουμε πόσο πολύ απέχουν οι προβλεπόμενες διαδικασίες από αυτά που διαμείφθηκαν στον Δήμο Βριλησσίων. Κάθε καλόπιστος αναγνώστης θα καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα: Το ΣΒΑΚ των Βριλησσίων είναι αποτέλεσμα μιας ψευδούς διαδικασίας. (http://www.yme.gr/getfile.php?id=7212‎) Και κάτι ακόμη: Το πρόβλημα στον Δήμο μας δεν είναι (μόνο) τα μέτρα που επιλέχθηκαν στο πλαίσιο του συγκεκριμένου ΣΒΑΚ αλλά το κραυγαλέο δημοκρατικό έλλειμμα. Αυτό που ίσως κάποιοι εκλάβουν ως κριτική «πολυτελείας» ή ως ιδεοληψία, δεν επισημαίνεται από την πλευρά μας για αντιπολιτευτικούς λόγους, αλλά γιατί η έλλειψη κοινωνικής συναίνεσης, τόσο κατά την προετοιμασία, όσο και κατά την εφαρμογή ενός ΣΒΑΚ, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αποτυχία του! Τα Βριλήσσια πρωτοπορούν ως παράδειγμα προς αποφυγή. Και αυτό οφείλουν να το κατανοήσουν οι διοικούντες πριν είναι πολύ αργά! Δεν είναι αριστεροί, ούτε ιδιαίτερα δημοκρατικοί, οι ευρωπαϊκοί κύκλοι που αντιλαμβάνονται, σε αντίθεση με πολλούς εγχώριους «τα ξέρω όλα – δημάρχους», ότι δεν μπορείς να αλλάξεις μια πόλη αγνοώντας τους κατοίκους της, τους φορείς της, τους εργαζόμενους σ’ αυτήν, ακόμη και την αντιπολίτευση. Διότι η «επιχείρηση» θα αποτύχει. Γι΄ αυτό, βήμα – βήμα, πριν, κατά, και μετά τη σύνταξη του σχεδίου, επιζητείται διαρκώς η κοινωνική συναίνεση. Οι πέντε «μεθοδολογικές» παραλείψεις 1) Από τις προβλεπόμενες τρείς – ανά στάδια, διαβουλεύσεις, (βλέπε παρακάτω), στα Βριλήσσια δεν έγινε καμία. Συγκλήθηκε μια φορά η κατά νόμο Επιτροπή Διαβούλευσης στο ΤΥΠΕΤ, απουσία των μελετητών (!), δεν είχε απαρτία, αναβλήθηκε και ουδέποτε επανελήφθη. Αντ’ αυτής, έγιναν δυο παρουσιάσεις στην αίθουσα της Κισσάβου, ΑΦΟΥ είχε διαμορφωθεί η πρόταση, με στόχο να εντυπωσιασθούν οι παριστάμενοι από τις προβαλλόμενες διαφάνειες των ευρωπαϊκών «ήσυχων γειτονιών» που θα υλοποιηθούν και στα Βριλήσσια. 2) Συζήτηση με τους τοπικούς φορείς δεν έγινε, τουλάχιστον θεσμικά οργανωμένη, όχι στο γραφείο του δημάρχου. Μοναδική εξαίρεση, η εκ των υστέρων άτυπη παρέμβαση του τοπικού Εμπορικού Συλλόγου, που οδήγησε σε μικροαλλαγές στην κυκλοφορία των οδών Κισσάβου και Κύπρου. Ούτε καν οι τοπικοί κρατικοί φορείς δεν ενημερώθηκαν για τον σχεδιασμό. (π.χ. αστυνομία). 3) Συζήτηση με τις δημοτικές παρατάξεις, δεν έγινε! Μέχρι σήμερα και εν όψει της απόφασης εφαρμογής του Σχεδίου, το θέμα δεν έχει συζητηθεί ποτέ στο δημοτικό συμβούλιο, με εξαίρεση τις αναφορές σε ερωτήσεις «προ ημερησίας διάταξης» που έθεσε η «Δράση». 4) Κανένα εναλλακτικό σενάριο του προτεινόμενου ΣΒΑΚ δεν παρουσιάστηκε από τη διοίκηση. Με συγκρίσεις και αξιολογήσεις, όπως προβλέπεται. Η υποτιθέμενη Α’ Φάση και Β’ Φάση του σχεδιασμού ταυτίστηκαν. Δεν υπήρξε ούτε Α’ ούτε Β’ φάση. Και επειδή πάλι κάποιοι, (κρίνοντας ανάλογα με το ποιος ασκεί κριτική), ίσως πιστέψουν ότι τα προηγούμενα εκφέρονται ως αφορμή για κωλυσιεργία, να τους υπενθυμίσουμε ότι ούτε λέγονται για πρώτη φορά, ούτε εμείς ανακαλύψαμε την πυρίτιδα: Τον Δεκέμβριο του 2005, 13 χρόνια πριν, συζητείτο στο Δήμο μας η αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου, (το οποίο ακόμη ΔΕΝ έχει εγκριθεί!). Η τότε μελετητική ομάδα, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ο σημερινός μελετητής, (πράγμα που υπογραμμίζει την ευθύνη της διοίκησης), είχε καταθέσει στο δημοτικό συμβούλιο τρία εναλλακτικά σενάρια για την αναθεώρηση του ΓΠΣ, χωρίς βέβαια και αυτά να συζητηθούν με τους δημότες. Τουλάχιστον όμως κατατέθηκαν και κοινοποιήθηκαν σε 46 φορείς! Προφανώς για το ΣΒΑΚ Βριλησσίων, που θα αλλάξει την πόλη συθέμελα, σε αντίθεση με το ΓΠΣ, αρκεί μία μόνο εκδοχή - επιλογή... Ιδού και το σχετικό απόσπασμα: («Το Α’ Στάδιο του ΓΠΣ παραδόθηκε στο Δήμο στις 11.12.2005. Στο Α6 Κεφάλαιο της μελέτης διατυπώθηκαν τρία εναλλακτικά σενάρια, επί επτά θεματικών αξόνων. Ακολούθησε παρουσίαση της μελέτης σε σειρά συναντήσεων της Επιτροπής παρακολούθησης και διόρθωση της μελέτης, στα σημεία που απαιτήθηκε. Το Α’ Στάδιο της μελέτης γνωστοποιήθηκε στους παρακάτω 46 φορείς και ζητήθηκε η άποψή τους. (ακολουθεί πίνακας). Οι απαντήσεις των φορέων και οι αιτήσεις των ιδιωτών μελετήθηκαν και λήφθηκαν υπ’ του Β1 Σταδίου της μελέτης που παραδόθηκε στο Δήμο στις 11.05.2009. Ακολούθησε σειρά παρουσιάσεων στην επιτροπή παρακολούθησης και αντίστοιχων διορθώσεων της μελέτης Μελέτη Τροποποίησης του Γ.Π.Σ. Βριλησσίων. Μελετήτρια: ΓΕΩΡΓΟΥΛΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ. Σύμβουλοι Μηχανικοί: ΣΕΡΡΑΟΣ Κ. – ΤΙΛΛΗΣ Α. – ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ Μ.) 5) Καμία κατανομή αρμοδιοτήτων για την υλοποίηση του ΣΒΑΚ δεν έχει υπάρξει, κανένα στοιχείο προϋπολογισμού δεν έχει κατατεθεί, ούτε καν κατά προσέγγιση, και βέβαια καμία αναφορά στις πηγές χρηματοδότησης του έργου δεν έχει γίνει. Η παρεξήγηση Το πιο διαπιστωμένο πρόβλημα στο οδικό δίκτυο των Βριλησσίων -σε συνδυασμό με την παντελή ανυπαρξία πεζοδρομίων- υπήρξε διαχρονικά η υπερβολική επιβάρυνση των οδών Θερμοπυλών και Σαλαμίνος. Μάλιστα, στις διασταυρώσεις τους σημειώνονται συχνά ατυχήματα. Η σημερινή διοίκηση, ως αντιπολίτευση, πρωτοστάτησε στη δημιουργία «Επιτροπής Αγώνα για το Κυκλοφοριακό», που ζητούσε λύση στο πρόβλημα των δυο δρόμων, η οποία σταδιακά συμπεριέλαβε και κατοίκους από άλλες οδούς, π.χ. της οδού Ολύμπου, Κονίτσης κλπ. (Προφανώς, όσο το «κυκλοφοριακό» έρχεται στο προσκήνιο και μοιράζονται υποσχέσεις για «λύσεις», τόσο περισσότεροι ανακαλύπτουν ότι και ο «δικός τους» δρόμος έχει ζητήματα…) Λίγο αργότερα, στους διαμαρτυρόμενους προστέθηκαν - δικαίως- οι περίοικοι της οδού Αργυροκάστρου, αφού η αυθαίρετη αντιδρόμηση του τελευταίου μικρού τμήματος της Εθν. Αντιστάσεως προκάλεσε συμφόρηση στο δρόμο τους. Αυτά κυρίως υπήρξαν τα δύο ζητήματα που απασχόλησαν τις διοικήσεις των Βριλησσίων επί χρόνια, χωρίς τίποτα να αποφασίζεται και τίποτα να γίνεται, μέχρι που ανακαλύφθηκε η αναβλητική λύση της κυκλοφοριακής μελέτης. Σύμφωνα με αυτήν, «δεν θα κάνουμε καμία παρέμβαση μέχρι μια επιστημονική ομάδα να μας υποδείξει τις βέλτιστες συνολικές – και όχι αποσπασματικές- λύσεις για το κυκλοφοριακό του προαστίου. Έτσι αφέθηκαν τα πεζοδρόμια και οι επικίνδυνες διασταυρώσεις στη μοίρα τους. Πέρασαν ακόμη κάποια χρόνια και η μελέτη ετοιμάστηκε. Και από «κυκλοφοριακή», έγινε κάτι μεγαλεπήβολο, Σχέδιο Βιώσιμης Κινητικότητας & Ανάπτυξης. Και για να βρεθεί απάντηση στο θέμα των Θερμοπυλών και Σαλαμίνος, καταλήξαμε στον αποκλεισμό των Βριλήσσιων από τη διαμπερή κυκλοφορία. Κι ας έχουν μειωθεί από τότε δραστικά οι μετακινήσεις λόγω κρίσης … Πονάει χέρι, κόβει κεφάλι… Τι ζήτησε η διοίκηση από τους μελετητές; Ρητή εντολή της διοίκησης Μανιατογιάννη προς την ομάδα που ανέλαβε να μελετήσει το Κυκλοφοριακό των Βριλησσίων ήταν «Να περιορισθεί η διαμπερής κυκλοφορία και να ισοκατανεμηθούν (!) τα κυκλοφοριακά φορτία εντός του οδικού δικτύου». Έχουμε ήδη σχολιάσει το αβάσιμο (αν όχι το παράλογο) αυτής της πρότασης, ωστόσο εδώ μας ενδιαφέρει να καταστεί σαφές ότι πρόκειται για μια συγκεκριμένη εντολή προς τους μελετητές, («κλειστή», όχι «ανοιχτή»). Αλλά πότε και από ποιους συζητήθηκε το σενάριο που δόθηκε στους μελετητές; Το συζήτησαν οι κάτοικοι; Προέκυψε από κάποια διαδικασία έρευνας και διαβούλευσης; Κι’ όμως, επ’ αυτού συζητάμε, όσο συζητάμε, σήμερα! Το κρίσιμο έλλειμα συνεπώς, δεν είναι μόνο η απουσία συζήτησης επί του σημερινού Σχεδίου, αλλά το ότι αυτό αποτελεί μια εξαρχής αυθαίρετη επιλογή των διοικούντων, η οποία ουδέποτε τέθηκε σε διαβούλευση. Και που, όταν τέθηκε -όσο τέθηκε- αυτό έγινε ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ. Λες και οι κάτοικοι μιας πόλης δεν έχουν κανένα λόγο για σχεδιασμούς που «φιλοδοξούν» να αλλάξουν εκ βάθρων την καθημερινότητά τους. Ας επιστρέψουμε τώρα στις «οδηγίες» προς ΟΤΑ που δημοσιοποίησε το Υπουργείο Μεταφορών, για να κλείσουμε το σημερινό σημείωμα. Ελπίζουμε ότι, τουλάχιστον η τοπική δημοτική παράταξη που στηρίζει την κυβέρνηση, (και όσοι άλλοι πιστοί), θα τις διαβάσουν! Για να αναρωτηθούν, τι από όλα αυτά, κάποια έστω, συνέτρεξαν στην περίπτωση των Βριλησσίων. ΣΤΑΔΙΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΣΒΑΚ ΣΤΑΔΙΟ 1 Σχέδιο Εργασίας – συνεργασίες: Ανάπτυξη Συνεργασιών με Δίκτυο Φορέων. Σύμφωνο Δέσμευσης του ΟΤΑ με το Δίκτυο Φορέων, καθορισμός περιοχής παρέμβασης, αξιολόγηση του ευρύτερου πλαισίου, το Σχέδιο συντονισμού, επικοινωνίας & διαβούλευσης εμπλεκόμενων μερών & πολιτών. Σωστή Προετοιμασία: Δημιουργία ικανής – διεπιστημονικής Ομάδας μέσα από τις δομές των ΟΤΑ με συμμετοχή των περισσότερων διευθύνσεων. Εκπαίδευση στελεχών ΟΤΑ. Συνεργασίες με εμπλεκόμενους φορείς, εξειδικευμένα στελέχη από την αγορά. Επαφές & συντονισμός με τους Εμπλεκόμενους Φορείς. Τήρηση πρακτικών, συλλογή & αξιολόγηση στοιχείων. Παροχή αναφορών και εκθέσεων προόδου στη Διοίκηση. Προσδιορισμός περιοχής παρέμβασης. Καταγραφή & Αξιολόγηση περιφερειακών & τοπικών σχεδίων (ρυθμιστικά, ΓΠΣ, χωροταξικά, κ.λπ). Καταγραφή έργων & μελετών. Ο ρόλος των Φορέων: Διατύπωση επιδιώξεων & απόψεων τους. Διασφάλιση ποιότητας της συνολικής διαδικασίας. Παροχή συμβουλών στα κρίσιμα στάδια του ΣΒΑΚ. Παροχή στοιχείων/δεδομένων όπου αυτό απαιτείται. Συμμετοχή στο σχεδιασμό από το αρχικό στάδιο της σύλληψης. Ανάπτυξη αποδεκτών δράσεων μεταξύ των εμπλεκoμένων. Ανοιχτή & διαφανής διαδικασία σχεδιασμού. Ωρίμανση δράσεων εντασσόμενων σε ένα ενιαίο Σχέδιο για προσέλκυση χρηματοδότησης. Σταθερή & Συνεχής Συνεργασία. Συνυπογραφή Συμφώνου Συμμετοχής στη διαδικασία ανάπτυξης του ΣΒΑΚ. Επιτροπή Διαβούλευσης ΣΒΑΚ: Αξιοποίηση των ήδη θεσμοθετημένων επιτροπών που προβλέπονται στο ν.3852/10. Πολίτες: Ενεργή συμμετοχή τους μέσα από δράσεις διαβούλευσης & επικοινωνίας. Συμμετέχουν σε κρίσιμα στάδια του Σχεδίου. ΣΤΑΔΙΟ 2 Ανάλυση υφιστάμενης κατάστασης: 1η Διαβούλευση - Συμμετοχή & Συνεργασία. Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός προβλημάτων και ανάδειξη ευκαιριών στην περιοχή παρέμβασης με αναφορά στη διαδικασία και τα αποτελέσματα της 1ης διαβούλευσης. ΣΤΑΔΙΟ 3 Ανάπτυξη σεναρίων, επιλογή, ΟΡΑΜΑ: 2η Διαβούλευση - Συμμετοχή & Συνεργασία. Αναλύονται τα εναλλακτικά σενάρια, τα αποτελέσματά τους και η συγκριτική αξιολόγησή τους. Περιγράφεται η μεθοδολογία επιλογής του αποδοτικότερου σεναρίου και αναπτύσσεται το κοινό όραμα για την κινητικότητα, με αναφορά στη διαδικασία και τα αποτελέσματα της 2ης διαβούλευσης. ΣΤΑΔΙΟ 4 Προτεραιότητες, Μετρήσιμοι στόχοι: Συνεργασία με Δίκτυο Φορέων. Αναπτύσσονται οι προτεραιότητες που τέθηκαν και οι στόχοι που επιλέχθηκαν για την επίτευξη του κοινού οράματος. ΣΤΑΔΙΟ 5 Πακέτο Μέτρων: 3η Διαβούλευση - Επιλογή Μέτρων Αναλυτική περιγραφή των μέτρων με αναφορά στη διαδικασία και τα αποτελέσματα της 3ης διαβούλευσης, την κατανομή αρμοδιοτήτων για την υλοποίησή τους, τον προϋπολογισμό και τις πηγές χρηματοδότησης. ΣΤΑΔΙΟ 6 Προϋπολογισμός, Χρηματοδότηση, Παρακολούθηση- Αξιολόγηση Αναλύεται η μεθοδολογία παρακολούθησης & αξιολόγησης του ΣΒΑΚ και καθορίζεται πλάνο ελέγχου της προόδου υλοποίησης του σχεδίου. ΣΤΑΔΙΟ 7 ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΒΑΚ. Το τελικώς εγκεκριμένο κείμενο του ΣΒΑΚ, επικοινωνείται στους πολίτες μέσα από διάφορες προωθητικές δράσεις (εκδηλώσεις, ημερίδες, φόρουμ κ.λπ.) Ως επίλογος, μια ακροτελεύτια «οδηγία» του Υπουργείου: Τι πρέπει να αποφεύγουμε: (τα λάθη του παρελθόντος) I. Μελέτες που έμειναν στο «συρτάρι»... Μελέτες ευχολόγια... II. Έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, αλλαγής πολιτικής βούλησης, κ.λπ III. Αποσπασματικά έργα για τους πολίτες, χωρίς τη συμμετοχή τους, από τη αρχή του σχεδιασμού. Κίνηση Δημοτών Βριλησσίων ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΟΛΗ * Σχετική αρθρογραφία στην ιστοσελίδα μας: - Επιμένει η δημοτική αρχή - απληροφόρητοι οι δημότες. Προχωρά η εφαρμογή του «Σχεδίου Βιώσιμης Ανάπτυξης & Κινητικότητας» (ΣΒΑΚ) στα Βριλήσσια. http://drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3423 - Όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για τα ΣΒΑΚ! Πώς προέκυψαν τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας προ των πυλών; http://drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3354 - Αφιέρωμα στην κυκλοφοριακή μελέτη από την εφημερίδα του Εμπορικού Συλλόγου. Φιλοξενούνται οι απόψεις του δημάρχου και των επικεφαλής της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης. http://drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3278 - STOP στην κυκλοφοριακή μελέτη! Να επανεκτιμηθούν τα ζητούμενα! Εργολαβίες εκατομμυρίων και «γύρω-γύρω όλοι» στο προάστιο. http://drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3242 - Περιμένοντας τον Γκοντό: Χωρίς τους μελετητές η Επιτροπή Διαβούλευσης! Η διοίκηση αδυνατεί να προωθήσει με συνταγμένο τρόπο το δικό της σχέδιο! http://drasivrilissia.gr/themata/parousiash.aspx?sxID=3249