Πέμπτη 7 Μαρτίου, 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ

To φιλμ «Τι θα πει ο κόσμος» είναι ένα εκρηκτικό κοινωνικό δράμα. Η Iram Haq σκηνοθετεί με όρους θρίλερ και προσωπικής περιπέτειας ένα λυρικό έργο για τη σύγκρουση αξιών και το ασυμβίβαστο ανάμεσα στην παράδοση και την ελευθερία. Η ταινία συγκλόνισε στις διεθνείς διοργανώσεις όπου απέσπασε 14 Βραβεία από 26 συνολικά υποψηφιότητες. Η φράση «Τι θα πει ο κόσμος» δεν αφορά μόνο τις ισλαμικές κοινωνίες. Έχει καθολική ισχύ για όλους τους πολιτισμούς, όλες τις θρησκείες και όλες τις κοινωνίες δυτικές και ανατολικές. Δεν αφορά μόνον τις γυναίκες που τις παντρεύουν με το ζόρι, τις αποκληρώνουν, τις εκδιώκουν από την οικογένεια υπογράφοντας τη δυστυχία τους. Ισχύει και για τα αγόρια που τα υποχρεώνουν να ακολουθούν νόρμες και συμπεριφορές που δεν προκαλούν κοινωνικά σχόλια και αφορούν τον σεξουαλικό τους προσδιορισμό, την επιλογή επαγγέλματος, την πολιτική τοποθέτηση και ούτω καθεξής. Χιλιάδες δράματα σαν αυτό της ταινίας βιώνονται σε οικογενειακές εστίες, πίσω από κλειστές πόρτες και σφαλιστά παράθυρα. Άξονας του φιλμ είναι η σοκαριστική ιστορία μιας 16χρονης κοπέλας. Η έφηβη Νίσα κατάγεται από το Πακιστάν αλλά γεννήθηκε και ζει στη Νορβηγία, όπου είχαν μεταναστεύσει οι γονείς της. Ως μετανάστης δεύτερης γενιάς έρχεται αντιμέτωπη με την ακανθώδη κατάσταση όπου από τη μια είναι υποχρεωμένη να ενσωματωθεί στη νέα της πατρίδα αφομοιώνοντας τον πολιτισμό της και από την άλλη η κοινωνία από την οποία προέρχεται και κυρίως η οικογένεια της την πιέζoυν να ακολουθεί με θρησκευτική ευλάβεια τα ήθη και τα έθιμα τους, που συνήθως συγκρούονται με αυτά της της χώρας που τους φιλοξενεί. Στο σχολείο και τις συναναστροφές της δεν διαφέρει σε τίποτα από τα άλλα παιδιά της ηλικίας της. Ανέμελη σαν κάθε 16χρονο κορίτσι, απολαμβάνει τις ευκαιρίες που της προσφέρει το απελευθερωμένο Νορβηγικό περιβάλλον. Βγαίνει με τους φίλους και τις φίλες της, πάει σε πάρτι και σε κλαμπ, χορεύει, φλερτάρει. Αντίθετα, στον οικογενειακό της κύκλο και τις συναναστροφές με την πακιστανική κοινότητα είναι η τέλεια Πακιστανή κόρη. Σεμνή και συνεσταλμένη τηρεί πιστά τις αυστηρές πατριαρχικές επιταγές της ισλαμικής παράδοσης. Καμάρι των μεταναστών γονιών της, γεμάτη σεβασμό για τον μόχθο των δικών της, καταφέρνει παρά το διχασμό και τις αντιφάσεις να ισορροπεί τις δύο αντικρουόμενες πλευρές της προσωπικότητας της. Αλλά αυτή ισορροπία θα αποδειχτεί εύθραυστη και θα καταρρεύσει όταν συλληφθεί από τον πατέρα της σε ερωτικές περιπτύξεις με έναν συμμαθητή της. Από εκεί και μετά αρχίζει μια Οδύσσεια. Ο πατέρας και ο μεγαλύτερος αδελφό της ατιμασμένοι οικογενειακώς, για να ξεπλύνουν την προσβολή θα την απαγάγουν, θα κάψουν το διαβατήριό της και θα τη στείλουν με τη βία πίσω στο Πακιστάν. Εκεί σε μια χώρα παντελώς άγνωστη, κάτω από την αυστηρή επιτήρηση συγγενών που δεν έχει ποτέ συναντήσει, θα υποβληθεί σε εντατική εκπαίδευση συμμόρφωσης στις ισλαμικές αρχές, που δεν της ταιριάζουν, δεν τις καταλαβαίνει και δεν τις αποδέχεται. Επιπλέον χωρίς καμία επικοινωνία με τους φίλους της και τον υπόλοιπο κόσμο θα αισθανθεί αιχμάλωτη μιας κοινωνίας όπου δεν μπορεί να αναπνεύσει ελεύθερα. Και καθώς η μια δραματική κατάσταση διαδέχεται την άλλη και καινούριες μορφές έμφυλης βίας παραμονεύουν, εκείνη θα αρνείται πεισματικά να συνετιστεί. Τότε ο πατέρας θα την αρπάξει πάλι, θα την μεταφέρει στη Νορβηγία και θα την κλειδαμπαρώσει στο σπίτι, σε συνθήκες τρομακτικά αποπνικτικές. Η σκηνοθέτης και σεναριογράφος Iram Haq έχοντας ζήσει η ίδια μια αντίστοιχη κατάσταση δημιουργεί ένα φιλμ άψογο από κάθε άποψη: σενάριο, γραφή, ρυθμός εξέλιξης της ιστορίας, φωτογραφία. Δεν δείχνει να την απασχολεί το Ισλάμ καθαυτό, δεν ενδιαφέρεται να καταγγείλει τους τριτοκοσμικούς Πακιστανούς ή να ξεδιπλώσει τη σύγκρουση μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Επιδιώκει με αφορμή ένα πολύ δυνατό πρόβλημα που αφορά στις γυναίκες κάθε ισλαμικής κοινότητας στη Δύση, να αναδείξει τις οικουμενικές, καθολικές διαστάσεις μιας πρακτικής όπου η υποταγή σε πατριαρχικές νοοτροπίες που υπαγορεύονται από τη λογική του «το θα πει ο κόσμος» προκαλούν μεγάλα δράματα. Παρακολουθεί τις εξελίξεις από τη σκοπιά του κοριτσιού και σαφώς παίρνει θέση υπέρ του. Παράλληλα όμως την ενδιαφέρει και η πλευρά των γονιών. Αν και στο θεατή δημιουργείται η εντύπωση ότι τέτοιες συμπεριφορές υποκινούνται από έλλειψη αγάπης (και πράγματι πως μπορείς να συμπεριφέρεσαι έτσι όταν αγαπάς;) ο πατέρας προβάλει σαν ένα ακόμα τραγικό πρόσωπο, που δέσμιος της καταπιεστικής παράδοσης, στερεί την ελευθερία και δεν αποδέχεται τις επιλογές της κόρης του. Οι ηθοποιοί της είναι εξαιρετικοί, παίζουν ρεαλιστικά, σχεδόν βιωματικά. Η Maria Mozhdah άνετη και φυσική μπροστά στην κάμερα αποδίδει δροσερά και δυναμικά την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα και τις συναισθηματικές εναλλαγές της ηρωίδας της. Απολαυστικός είναι επίσης ο Adil Hussain στο ρόλο του πατέρα. Νορβηγία-Γερμανία-Σουηδία-Γαλλία-Δανία, 2017. Διάρκεια: 106’. Σκηνοθεσία: Iram Haq. Σενάριο: Iram Haq, Jaideep Yadav (μεταφράστρια σεναρίου). Πρωταγωνιστούν: Maria Mozhdah, Adil Hussain, Ekavali Khanna, Rohit Saraf,Ali Arfran, Sheeba Chaddha.