της Μαριάννας Χρυσικάκου *

Το τραύμα της κακοποίησης είναι μια εμπειρία που οι περισσότεροι άνθρωποι μοιραζόμαστε χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Η κακοποίηση έχει διάφορες μορφές σωματική, λεκτική, συναισθηματική, πνευματική, φυλετική και ούτω καθεξής. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν εκτεθεί κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας σε κάποια μορφή κακοποίησης που στη συνέχεια επαναλαμβάνουν σαν άγραφο μοτίβο σε όλο το φάσμα των ανθρώπινων σχέσεων τους καθώς και στα συλλογικά μοτίβα συσχέτισης, πολιτικά, κοινωνικά και διακρατικά. Στην παιδική ηλικία δεν υπάρχει ακόμα οριοθέτηση, ο άνθρωπος είναι ανοιχτός και δεκτικός γεμάτος συναίσθημα ανολοκλήρωτος ακόμα στο επίπεδο της προστασίας. Εάν θυμηθούμε τα παιδιά μας ως βρέφη τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, με το που ξυπνούσαν χαμογελούσαν και άνοιγαν διάπλατα τα χεράκια τους να μας αγκαλιάσουν. Είναι τα πρώιμα βιώματα της ανωριμότητας των φροντιστών να αγαπήσουν τον μικρό ακόμα άνθρωπο ολοκληρωτικά και συμπονετικά, που συντρίβουν αυτή την εμπιστοσύνη και γεννούν το τραύμα της κακοποίησης, που έχει τόσο συναισθηματικό όσο και σωματικό αντίκτυπο. Και εκεί σε αυτό το σημείο δημιουργούνται συνήθως δύο βασικοί τύποι προσωπικότητας. Αυτοί που σε όλη τους τη ζωή επειδή φοβούνται να εμπιστευτούν την αγάπη, προτιμούν να προκαλούν σύγχυση και πόνο. Και φυσικά αυτοί που φοβούνται να εμπιστευτούν την αγάπη, προτιμούν να νιώθουν σύγχυση και να λαμβάνουν από τους άλλους πόνο. Είναι και οι δύο όψεις του ίδιου τραυματισμένου ψυχισμού. Που τα τελευταία χρόνια επανέρχεται σαρωτικά στο προσκήνιο σε παγκόσμιο συλλογικό επίπεδο, μέσα από πρωτοφανείς συνθήκες έκδηλης κακοποίησης φέρνοντας μας εκ βαθέων αντιμέτωπους με αυτό το κρυφό τραύμα που όλοι κουβαλάμε. Στις εκάστοτε κυβερνήσεις, εξουσίες και διοικήσεις προβάλλουμε τον αυταρχισμό που υποστήκαμε ως παιδιά και εκείνες με τη σειρά τους μας προσάπτουν την ανωριμότητα και την ανευθυνότητα ενός βρέφους που απεκδύεται τη συλλογική ευθύνη. Ο δρόμος για τη θεραπεία των κοινωνιών θα είναι μάλλον ταυτόσημος με το δρόμο που ακολουθούμε στην ατομική θεραπευτική διαδικασία. Ο άνθρωπος κατ’ αρχήν πρέπει να αντέξει να συνειδητοποιήσει την κακοποίηση. Να καθίσει και να βιώσει, κατ’ ουσίαν να ανακαλέσει, αυτό το τραυματικό βίωμα, να αναλάβει την κυριότητα αυτής της εμπειρίας της καταπίεσης, του περιορισμού, της καταστολής, της άδικης μεταχείρισης, της εξουσιαστικής επιβολής. Να αποφύγει την διάσπαση της προσοχής του, να αποφύγει να αναχωρεί από το εδώ και τώρα, να αποφύγει την κατάχρηση διεγερτικών και άλλων χημικών ουσιών για να παράξει ενδορφίνες και στιγμιαία να αισθανθεί καλύτερα. Να αποφύγει την ακατάπαυστη εργασία, για να μην σκέφτεται. Να αποφύγει τη φιλοδοξία και την ινσταγκραμική δημοφιλία για να μην αισθάνεται λίγος. Να αποφύγει τις εφήμερες ερωτικές σχέσεις και την πορνογραφία, για να μην αισθάνεται μόνος. Να αποφύγει τα ταξίδια και το συνεχές απ’ εδώ και απ’ εκεί, για να μην κάτσει λίγο στα αυγά του με τον εαυτό του. Να αποφύγει έστω και πρόσκαιρα τον εθελοντισμό, τον ακτιβισμό, την κοινωνική αντιδραστικότητα, το μίσος, το διχασμό και τον πολιτικό εξτρεμισμό, για να μην βιώσει τη θλίψη του όταν απουσιάζει η εγρήγορση του μένους. Όλοι αυτοί είναι τρόποι που έχουμε εφεύρει για να φεύγουμε από τον εαυτό μας. Να ξεχνάμε τον εαυτό μας. Να μην ερχόμαστε πρωτογενώς αντιμέτωποι με ότι μας τραυμάτισε. Αν όμως αντέξουμε να το κάνουμε... Αν αντέξουμε να συνειδητοποιήσουμε, τότε μας περιμένει το πέρασμα στην άλλη όχθη. Το βίωμα της θλίψης θα γίνει η βάρκα για το πέρασμα από την πρώιμη παιδική ηλικία στην ωριμότητα. Θα βρούμε μέσα μας τη δύναμη να συμπονούμε τους ανθρώπους που αντλούν δύναμη από το ρόλο του σαδιστή, να τους κατανοούμε δίχως να τους κρίνουμε και να τους αφήνουμε πίσω μας προχωρώντας σε σχέσεις και κοινωνικά συμβόλαια που διέπονται από ενήλικη ωριμότητα και πρωτίστως συναίνεση. Η ζωή θα γίνεται καθημερινά μια εμπειρία γνήσιας ενδυνάμωσης και αναζωογόνησης, που επιτρέπει εξίσου τη συμφωνία με τη διαφωνία, τον διαχωρισμό και το συνταίριασμα, την ταύτιση και την αποταύτιση των απόψεων. Και όλα αυτά δίχως διχασμό, δίχως επίκριση, δίχως δράμα. Μόνο με διάκριση και σύγκλιση ως προς το κυρίαρχο στοιχείο που μας ενώνει και πάντα θα μας ενώνει όλους σε έναν κοινό άξονα. Αυτόν της ανθρωπιάς μας. Που διέπεται από το διπλό υπαρξιακό παράδοξο της ευαλωτότητας και της ανθρώπινης δύναμης. * Η Μαριάννα Χρυσικάκου ζει και εργάζεται μόνιμα στην Ελλάδα, ως αρθρογράφος και αρχισυντάκτρια της πλατφόρμας εκπαιδευτικών υπηρεσιών ευζωίας WellDay – Live Longevity. Μεταπτυχιούχος απόφοιτη των τμημάτων Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού και Claude Bernard Universite De Lyon Ι, έχει λάβει πιστοποιημένη εκπαίδευση στη Διατροφή, τη Θεραπευτική και την Άσκηση. Ήταν υποψήφια δημοτική σύμβουλος, ενισχύοντας το ψηφοδέλτιο της ΔΡΑΣΗΣ στις τρείς τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. φωτογραφία: Vasiliki Kypraiou, gr.pinterest.com/