Η παρουσίαση του νέου του βιβλίου στην εκδήλωση της ΔΡΑΣΗΣ *

Ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι ένας κανονικός άνθρωπος, δηλαδή ένας ιθαγενής. Ένα αγροτόπαιδο από την βόρειο Εύβοια που κοντά στην δική της προίκα έχει και το πανοπροίκι του μπολιάσματός της από τους εκτός Ελλάδος Έλληνες, τους πολλές φορές Έλληνες, της Ανατολής. Το Πολυτεχνείο, που πέρασε όπως πέρασε στην νεοελληνική μυθολογία, ήταν καθοριστικό και για την ελληνική κοινωνία και τον ίδιο. Για την ελληνική κοινωνία ήταν καθοριστικό γιατί της έδωσε την ευκαιρία να αποσιωπήσει την σιωπή της κατά την διάρκεια της χούντας. Και για τον Δημήτρη Παπαχρήστο ήταν καθοριστικό γιατί προσδιόρισε την ζωή του. Τον αδικεί βεβαίως ο προσδιορισμός του σαν «φωνή του Πολυτεχνείου», διότι παραθεωρεί ότι είναι συγγραφέας πολλών πεζών, ποιημάτων και θεατρικών. Είναι ο αυτουργός πολλών ραδιοφωνικών εκπομπών, λιγότερων τηλεοπτικών και κάποιων ντοκιμαντέρ. Κυρίως όμως τον αδικεί διότι παραβλέπει ότι το Πολυτεχνείο δεν ήταν μια νεανική τρέλα αλλά η αρχή μιας «τρέλας» που τελειωμό δεν έχει. Αναφέρομαι στην συνεχή παρουσία του Δημήτρη Παπαχρήστου στον κοινό μας βίο. Αυτή η έγνοια είναι νομίζω το μεγαλύτερο παράσημό του. Και η συνέπειά του στο να μην κάνει τις -αλίμονο- συνήθεις και συνηθισμένες εκπτώσεις μεγαλώνοντας – αυτό άλλοι το λένε στενοκεφαλιά κι άλλοι το λένε συνέπεια. Ο Παπαχρήστος το λέει αρρώστια της νιότης, ή κάπως έτσι. Εγώ εκείνα που δεν αφήνουν την παραίτηση να έχει το πάνω χέρι τα λέω υγεία. Η απογοήτευση άλλωστε προϋποθέτει την γοήτευση και οι γοητευμένοι άνθρωποι –παρά λίγο να πω οι ερωτευμένοι άνθρωποι– δεν σηκώνουν ψηλά τα χέρια. Ούτε σημαίες ευκαιρίας σηκώνουν. Σηκώνουν την έγνοια να μην λερωθούν οι δικές τους σημαίες. Το βιβλίο που έγινε αφορμή για την σημερινή μας συνάντηση πιστοποιεί αυτό που σας λέω. Αναφέρεται σε μια διαδρομή δεκαετιών και στις διασταυρώσεις της. Μια διαδρομή που «στολίδια έχει αυτά τα λάθη» και τα πάθη. Αυτά είναι η αρματωσιά της. Το ρήμα «αρματώνω» στα μέρη μου είναι αμφίσημο. Δεν σημαίνει μόνο εξοπλίζω αλλά και στολίζω. Ειδολογικά το βιβλίο του Παπαχρήστου είναι δύσκολο να το ταξινομήσουμε. Δεν είναι ούτε μυθιστορία ούτε βιογραφία. Ούτε χρονικό ούτε μαρτυρία. Είναι όμως όλα αυτά μαζί. Και ακριβώς αυτά τα «όλα μαζί» είναι που το καθιστούν ελκυστικό. Και για να σας πω την αλήθεια προσωπικά δεν βρίσκω κανένα ενδιαφέρον σε βιβλία που εξαντλούν την ύπαρξή τους στην καλλιέπεια, αποκομμένα από τον κοινωνικό χώρο και χρόνο. Αυτό δεν σημαίνει ότι το βιβλίο δεν έχει λογοτεχνικές αρετές. Η πρώτη του αρετή είναι –και πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς- η ίδια του η γλώσσα. Και η γλώσσα του είναι όλες εκείνα τα θραύσματα ζωής που μάζεψε ο συγγραφέας ξεκινώντας από τον Άι Γιώργη της Εύβοιας. Ο τίτλος του βιβλίου –Αχ μουρλοσκοτωμένο– είναι οφειλή στην μάνα του, στην τρυφερότητα της μάνας του. Στις μανάδες μας, ξέρετε, έχουμε όλοι μας ανεξόφλητες οφειλές. Δεν βρίσκεται σε αυτές η άκρη του νήματος. Σε αυτές χρωστάμε το κουβάρι. Το ξεδίπλωμα είναι δική μας δουλειά. Στο βιβλίο Αχ μουρλοσκοτωμένο ο Πασπαχρήστος πραγματεύεται αυτό το ξεδίπλωμα. Το ξέρει δεν το ξέρει ο ίδιος, είναι, νομίζω, η δική του αναφορά στην μάνα του. Δεν είναι κλείσιμο λογαριασμών. Είναι, νομίζω και πάλι, διαβεβαίωση ότι τίποτε δεν πάει χαμένο. Τίποτε δεν πάει χαμένο βεβαίως, αν δεν το αφήσουμε να πάει χαμένο. Κι ο Παπαχρήστος δεν το άφησε. Και ο λογαριασμός του μας αφορά όλους, αφού εμπλέκεται με την πόλη και την πολιτική και, θέλοντας και μη, μας εμπεριέχει. Και το κυριότερο είναι ότι αυτή η αναφορά δεν εμπεριέχει μόνο εμάς. Εμπεριέχει αυτούς που έφυγαν αλλά είναι αεί παρόντες αλλά κι αυτούς που θα έρθουν. Ετούτο είναι ένα βιβλίο που η Μνήμη έχει τον πρώτο λόγο. Και η μνήμη αυτού του βιβλίου αντλεί από την πλούσια παρακαταθήκη και αγώνων και αγωνιών. Η μνήμη και μας έχει και μας συνέχει. Αλλιώς δεν ξέρουμε ούτε πούθε ερχόμαστε ούτε πού πάμε. Αλλά η μνήμη δεν είναι εκ γεννετής ιδιότητα. Είναι σχέση. Κι όπως όλες οι σχέσεις θέλει την φροντίδα της. Θέλει να την ποτίσουμε με το νοιάξιμό μας για να μην μαραθεί και κοντά της μαραθούμε κι εμείς, απορφανισμένοι από όλα εκείνα τα σπουδαία που μας επιτρέπουν να είμαστε πολλά περισσότερα από το αριθμητικό άθροισμά μας. Η Μνήμη δεν είναι ανέξοδη ελευθεριότητα – είναι Ελευθερία και εν ταυτώ δεσμός. Αλλά είναι αυτοπροαίρετη η δέσμευσή μας και συνακόλουθος ο θωρακισμός μας από τις ύπουλες χειραγωγήσεις. Θα σας παρακαλούσα να το διαβάσετε το βιβλίο του Παπαχρήστου – να το κάνετε δώρο στον εαυτό σας και σ’ εκείνους που αγαπάτε. Δεν είναι ότι στις σελίδες του απαντώνται προσωπικότητες όπως ο Γλέζος ή ο Σάντας, ο Κατράκης ή ο Δαμιανός, ο Χατζηδάκις ή ο Θοδωράκης, ο Καστοριάδης ή ο Πάμπλο, ο Κοροβέσης ή ο Κούνδουρος κι ένα σωρό άλλοι. Είναι ότι στις σελίδες του βιβλίου θα βρείτε θυσαυρισμένους και λιγότερο επώνυμους ανθρώπους και θα αναθαρρήσετε που δεν παραδέχθηκαν και δεν ανέχθηκαν την ευτέλεια για μοίρα τους, ανθρώπους που, όσα σακατιλίκια κι αν τους φιλοδώρησε η ζωή, δεν το λέρωσαν το ψωμί τους. Ένας από αυτούς κάθεται δίπλα μου. Το ότι δεν έγινε επαγγελματίας «αριστερός» ή «πατριώτης» δεν είναι απλώς κάτι που του το αναγνωρίζουμε. Είναι κάτι που του το χρωστάμε όλοι μας. Με άλλα λόγια θέλω να πω πως είμαστε από καλή γενιά. Κι είναι στο χέρι μας να μην την ντροπιάσουμε ούτε να ντροπιαστούμε. Θοδωρής Παντούλας, *Την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου, στις 7.30 το βράδυ, η ΔΡΑΣΗ για μια Άλλη Πόλη φιλοξένησε στο Στέκι της, (Πάρνηθος 21 – Βριλήσσια), τον Δημήτρη Παπαχρήστο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Αχ! Μουρλο-σκοτωμένο», εκδόσεις Τόπος, για το οποίο μίλησαν ο νεοελληνιστής Θοδωρής Παντούλας και ο συγγραφέας. Στη φωτογραφία από αριστερά, Τσούτσιας, Παντούλας, Παπαχρήστος.