Η ταινία του φυλακισμένου ιρανού σκηνοθέτη Navid Mihandoust που δεν έχει προβληθεί στις αίθουσες

Το Cine Δράση συνεχίζει τις προβολές του την Πέμπτη 14 Μαρτίου 2024, στις 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ με την ταινία «Café» του Ιρανού Navid Mihandoust. Ταινία του 2023, ευχάριστη να την παρακολουθείς από την αρχή ως το τέλος, τόσο μινιμαλιστική που θυμίζει θεατρική παράσταση και στην οποία ενσωματώνονται με τον καλύτερο τρόπο έξυπνοι διάλογοι, δραματικά πολιτικά σχόλια, χιούμορ, ειρωνεία και εν μέρει απαισιοδοξία που οφείλεται στην κατάσταση στη χώρα του σκηνοθέτη και στο γεγονός ότι ο ίδιος είναι φυλακισμένος. Το «Café» δεν έχει προβληθεί ακόμη στη χώρα μας σε κινηματογραφικές αίθουσες παρά μόνον στο περσινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στο Cine Δράση την παραχώρησε η Κινηματογραφική Λέσχη Πετρούπολης, μέλη της οποίας έκαναν και τον υποτιτλισμό απευθείας από τα φαρσί. Ο Navid Mihandoust έχει περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, δουλεύοντας ως σκηνοθέτης, βοηθός σκηνοθέτη και σεναριογράφος σε πολλές τηλεοπτικές σειρές και ταινίες από το 1999. Στις 20 Αυγούστου 2023, άρχισε να εκτίει ποινή φυλάκισης τριών ετών. Οι εναντίον του κατηγορίες στηρίζονται σε ένα ντοκιμαντέρ του, που αφορά τη ζωή και τη δράση της Ιρανής δημοσιογράφου και ακτιβίστριας για τα δικαιώματα των γυναικών Masih Alinejad. Ντοκιμαντέρ το οποίο φρόντισαν οι αρχές να μην κυκλοφορήσει ποτέ. Ο Navid συνελήφθη αρχικά το 2019. Υπέμεινε δύο μήνες ανακρίσεων στις φυλακές Evin. Στη συνέχεια, αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος με εγγύηση μέχρι την ολοκλήρωση της δίκης. Τον Ιανουάριο του 2021, εκδόθηκε η ετυμηγορία του Επαναστατικού Δικαστήριο της Τεχεράνης που του επέβαλε ποινή φυλάκισης τρεισήμισι χρόνων. Στη συνέχεια η ποινή του επικυρώθηκε από το Εφετείο. Το κατηγορητήριο του απέδωσε την ευθύνη για «ενέργειες κατά της εθνικής ασφάλειας» και «προπαγάνδα κατά του καθεστώτος μέσω συνθημάτων». Στα τρία χρόνια που ο Navid περίμενε την εκτέλεση της ποινής του, γύρισε την παράνομα και δικούς του πόρους το «Cafe». (Πηγή: International Coalition for Filmmakers in Risk). Σύμφωνα με το σενάριο, ο Σοχράμπ είναι σκηνοθέτης, αλλά μετά την κρατική απαγόρευση να γυρίζει ταινίες, δουλεύει ως υπεύθυνος ενός μικρού καφέ στο Ιράν, το οποίο ανήκει στον θείο της αρραβωνιαστικιάς του, η οποία ετοιμάζει το διδακτορικό της στη γεωλογία. Το ζευγάρι δεν βλέπεται συχνά αλλά η σχέση τους δείχνει να μην έχει ιδιαίτερα προβλήματα. Πορτρέτα σκηνοθετών κρέμονται πάνω από κάθε τραπέζι στο καφέ και ο νεαρός κάνει τη δουλειά του αποστασιοποιημένος και με κάποιο χιούμορ, όπως παρατηρούν πελάτες και φίλοι που τον επισκέπτονται εκεί. Τα βράδια, προσπαθεί να τελειώσει το μοντάζ μιας ταινίας, αλλά διάφορα γεγονότα του αποσπούν την προσοχή όπως μεταξύ άλλων, η εμφάνιση του αποξενωμένου πατέρα του, με τον οποίο διαπληκτίζεται πάντα εξ αιτίας του ότι εγκατέλειψε τη λογοτεχνία για χάρη του κινηματογράφου. Η εμφάνιση μιας νεαρής κοπέλας η οποία θέλει να χρησιμοποιήσει το καφέ του για να δώσει μια παράσταση περιπλέκει τα πράγματα σε όλα τα μέτωπα, καθώς εκείνος συμφωνεί να της το παραχωρήσει ενώ πολλοί ιδιοκτήτες καφενείων και άλλων καταστημάτων στην περιοχή έχουν απορρίψει το αίτημα της για προφανείς λόγους. Όλες οι φαινομενικά παράλογες αποφάσεις και ενέργειες του Σοχράμπ, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις σχέσεις του με την αρραβωνιαστικιά του καθώς αλλά και αυτή της φύλαξης ενός βρέφους στο διαμέρισμά του, έχουν τις αιτίες τους οι οποίες όσο η ταινία εξελίσσεται τόσο αποκαλύπτονται, με τρόπο εξαιρετικό που επιτρέπει στο θεατή να διαμορφώνει σταδιακά, μια σχέση ενσυναίσθησης για τον ήρωα και τα προβλήματα του. Η ιστορία, άλλωστε, δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία καθώς το κεντρικό ζήτημα αυτού του φιλμ είναι ουσιαστικά, η παράλογη λογοκρισία οποιουδήποτε είδους τέχνης στο Ιράν. Στην ανάδειξη του συμβάλλει αποτελεσματικά η φαινομενικά αδιάφορη, στην πραγματικότητα εξαιρετικά θαρραλέα στάση του Σοχράμπ. Η περίεργη συμπεριφορά του που τον απομακρύνει από όλους γύρω του, οι αλλαγές που θέλει αλλά δεν τολμάει να κάνει στη δική του ζωή και αφορούν τη σχέση με την σύντροφο του και με τον πατέρα του είναι μια μεταφορά για τις αλλαγές που είναι αναγκαίες για να υπάρξει δημοκρατία και ευημερία στην πατρίδα του. O Ramin Sayar Dashti στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι εντυπωσιακός σε όλη τη διάρκεια του φιλμ, διατηρώντας και στους διαλόγους και στους μονολόγους του μια δύσκολη αίσθηση του μέτρου ακόμα και στις σκηνές όπου επιτρέπει στα συναισθήματά του να εκφραστούν. Η κινηματογράφηση από τον Farhad Soleimani τόσο του σκηνικού του καφέ όσο και των διαφόρων εξωτερικών χώρων είναι απαλή και ρεαλιστική και οι σκηνές με τη θέα είναι αρκετά όμορφες. Το μοντάζ της Parisa Parvin Nia συνδέει περίτεχνα όλα τα επαναλαμβανόμενα στοιχεία της αφήγησης (σκηνές στο καφέ, σκηνές στους λόφους). Ταινίες που ρίχνουν το βάρος τους στους διαλόγους και λιγότερο στη δράση, δεν είναι ακριβώς εύκολο να τις παρακολουθήσει κάποιος. Εδώ όμως ο Mihandoust, κατάφερε να δημιουργήσει μια ταινία στην οποία οι σχεδόν ασταμάτητοι διάλογοι και μονόλογοι είναι μια αληθινή απόλαυση. Σε αυτό βοηθάει η έντονη αίσθηση χιούμορ που διαχέεται παντού και αφορά όλο τον παραλογισμό που χαρακτηρίζει κάθε αυταρχικό καθεστώς, εν προκειμένω αυτό του Ιράν. Τέλος, οι προφανείς ομοιότητες με την πραγματική ζωή προσθέτουν μια άλλη διάσταση στο εγχείρημα, υπογραμμίζοντας ότι το «Cafe» είναι απατηλά μινιμαλιστικό. Μόνο φαινομενικά ισχύει αυτό, στην πραγματικότητα είναι μια αρκετά πλούσια ταινία. Ιράν, Δραματική, 2023. Διάρκεια: Σενάριο-Σκηνοθεσία: Navid Mihandoust. Πρωταγωνιστούν: Ramin Sayar Dashti, Setareh Maleki, Mahsa Mahjoor, Mehdi Sajadifar, Masood Esmaeeli. Οι χειμερινές προβολές και εκδηλώσεις του Cine-Δράση πραγματοποιούνται στην αίθουσα του πάρκου "Μ. Θεοδωράκης" (ΤΥΠΕΤ), Υμηττού & Πλαταιών, Βριλήσσια, κάθε Πέμπτη στις 8.15μ.μ. Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση