Μια ταινία – σταθμός στον παγκόσμιο κινηματογράφο

Ο έρωτας δεν πεθαίνει, ο μοναδικός, ο ανεπανάληπτος, ο αθώος, ο άδολος έρωτας, ζει και θα ζει, θα αντέχει για πάντα. Θα ανθίζει εκεί που υπάρχουν άνθρωποι, που βλέπουν τα πουλιά να πετούν και συγκινούνται. Συνεχίζεται το εβδομαδιαίο πρόγραμμα προβολών της Κινηματογραφικής Λέσχης Βριλησσίων «Cine Δράση», με μια ταινία σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου. Παραγωγή ΕΣΣΔ, 1957. Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Καλατόζοφ. Πρωταγωνιστούν: Τατιάνα Σαμοΐλοβα, Αλεξέι Μπατάλοφ, Μ. Μερκούλιεφ, Α. Χβόριν. Βρισκόμαστε στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Βερόνικα και ο αγαπημένος της Μπόρις ζούνε στιγμές ευτυχίας. Πάνω τους πετούν οι γερανοί συμπληρώνοντας ειδυλλιακά το ερωτικό σκηνικό της ευτυχίας. Ένα ζευγάρι που ο πόλεμος, σκληρός, απάνθρωπος και αδιάφορος για κάθε τι ωραίο, το χωρίζει. Οι Γερμανοί εισβάλλουν και κηρύσσεται γενική επιστράτευση. Ο Μπόρις κατατάσσεται εθελοντής και φεύγει για το μέτωπο. Μετά από ένα τρομερό βομβαρδισμό, η Βερόνικα χάνει τους δικούς της και καταφεύγει στην οικογένεια του Μπόρις. Ο αδερφός του όμως τη βιάζει και παντρεύονται. Τα γερμανικά στρατεύματα προελαύνουν, η οικογένεια μετακινείται στην Σιβηρία και ο Μπόρις σκοτώνεται στο μέτωπο. Αλλά κανείς δεν μπορεί να τους ενημερώσει για το τραγικό γεγονός. Λυρικό αντιπολεμικό δράμα, που αντανακλά καλύτερα από κάθε άλλη σοβιετική ταινία το τέλος της σταλινικής εποχής, στις τέχνες και στα γράμματα. Στα τελευταία χρόνια του Στάλιν και του σταλινισμού ο σοβιετικός κινηματογράφος είχε πραγματικά εξαφανιστεί. Η οικονομική εξαθλίωση που προκλήθηκε από τον πόλεμο και ο γενικός φόβος που κυριαρχούσε στην καθημερινή ζωή ανάγκαζαν τα κάποτε σπουδαία σοβιετικά στούντιο να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953, άρχισε σιγά-σιγά να ξεπροβάλλει ένας αναγεννημένος σοβιετικός κινηματογράφος. Η ταινία έγινε σύμβολο αυτής της αναγέννησης. Αν και φαινομενικά είναι ένα πολεμικό ρομάντσο, αψηφά τα κλισέ του πολεμικού είδους. Δεν εξυμνεί τις ένδοξες νίκες του Κόκκινου Στρατού αλλά επικεντρώνεται σε κάποιες από τις σκοτεινότερες στιγμές του πολέμου όταν η ικανότατη και τρομερή γερμανική μηχανή κατατρόπωνε εύκολα τον κακά οργανωμένο, φτωχά εξοπλισμένο αλλά ηρωικό ρωσικό στρατό. Η ταινία γυρίστηκε πάνω στο ανατρεπτικό, για τα κινηματογραφικά δεδομένα της εποχής, σενάριο του Βίκτωρ Ροζόβ. Λυρικό και ταυτόχρονα σκληρό δοκίμιο πάνω στα αιώνια θέματα της ζωής και του κινηματογράφου: ο έρωτας, ο χωρισμός, το καθήκον, η πατρίδα, η προσωπική αγωνία, ο θάνατος, η αθανασία, η ελπίδα, η απελπισία, η πίστη, η προσδοκία. Δείχνει με συγκινητικό τρόπο τον αντίκτυπο του πολέμου πάνω στους ανθρώπους. Η ελπίδα, ο χαμός των αγαπημένων προσώπων και τα βάσανα του πολίτη μπαίνουν στο κινηματογραφικό παιχνίδι. Ο Μιχαήλ Καλατόζοφ παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας και μαζί με τον θαυμάσιο οπερατέρ του Σεργκέι Ουρουσέφσκι, που επινοεί ευρηματικές γωνίες λήψης, χωρίς τη χρήση οπτικών εφέ για εύκολο εντυπωσιασμό, δημιουργούν εκπληκτικά πλάνα. Όλη η συγκίνηση αιχμαλωτίζεται στο φακό μέσα από την εύθραυστη ερμηνεία της πανέμορφης Τατιάνα Σαμοΐλοβα που ενσάρκωσε ευαίσθητα την ηρωίδα και κέρδισε τα δάκρυα εκατομμυρίων θεατών. Σήμερα, μετά από πενήντα επτά χρόνια η ιστορία της Βερόνικα συγκινεί το ίδιο. Η απλή αλλά υπέροχη ιστορία αγάπης μας πλημμυρίζει από θλίψη, αλλά και κουράγιο. Μας στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα: Ο έρωτας δεν πεθαίνει, ο μοναδικός, ο ανεπανάληπτος, ο αθώος, ο άδολος έρωτας, ζει και θα ζει, θα αντέχει για πάντα. Θα ανθίζει εκεί που υπάρχουν άνθρωποι, που βλέπουν τα πουλιά να πετούν και συγκινούνται. Η ταινία παίχτηκε με τεράστια απήχηση στη Δύση, βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα του φεστιβάλ Καννών του 1958, καθιέρωσε μια σουπερστάρ της Ρωσίας, την Τατιάνα Σαμοϊλοβα και αποκάλυψε στο πλατύ κοινό ένα καινούριο κινηματογράφο από τη Σοβιετική Ένωση. Ήταν η πρώτη σοβιετική ταινία που διαρκούντος του Ψυχρού Πολέμου προβλήθηκε ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τατιάνα Σαμοΐλοβα έφυγε από τη ζωή ανήμερα των 80ών γενεθλίων της (4/5/14). Κόρη του σοβιετικού ηθοποιού Εβγκένι Σαμοΐλοφ, γεννήθηκε το 1934 στο Λένινγκραντ και σπούδασε αρχικά μπαλέτο και στη συνέχεια στο θέατρο Stanislavsky και Nemirovich-Danchenko στη Μόσχα. Το 1953 γράφτηκε στο Ινστιτούτο Θεάτρου Boris Shchukin, όπου σπούδασε ηθοποιία για τρία χρόνια, προτού πάρει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην βραβευμένη ταινία του Μιχαήλ Καλατόζοφ «Όταν περνούν οι Γερανοί», όπου και τιμήθηκε με το βραβείο της «Πιο σεμνής και Χαριτωμένης Ηθοποιού». Μετά την επιτυχία αυτή, η Σαμοΐλοβα εντάσσεται στο δυναμικό του θεάτρου Μαγιακόφσκι της Μόσχας και στη συνέχεια του θιάσου του θεάτρου Βαχτάνγκοφ. Το 1967 πραγματοποίησε μια επιτυχημένη περιοδεία ενσαρκώνοντας την Άννα Καρένινα, στη θεατρική μεταφορά του ομώνυμου δράματος του Λέοντος Τολστόι από τον Αλεξάντρ Ζάρχι. Συμμετείχε συνολικά σε περίπου είκοσι ταινίες. Το 1990, ήταν η επίτιμη προσκεκλημένη του 43ου Φεστιβάλ των Καννών. Το 1993 ονομάστηκε Εθνική Καλλιτέχνις της Ρωσίας, που είναι ένας από τους υψηλότερους κρατικούς τίτλους της χώρας.