Πέμπτη 3 Ιουλίου, 9:00μμ, στο 3ο Δημοτικό (25ης Μαρτίου & Μακεδονίας) από το Cine Δράση

Το Cine Δράση συνεχίζει τις θερινές του προβολές την Πέμπτη 3 Ιουλίου, στις 9:00μμ, στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Βριλησσίων με την ακαταμάχητη, λαμπερή, γλυκόπικρη σάτιρα «Ήταν ή δεν ήταν;» (12:08 East of Bucharest), πρώτη μεγάλου μήκους του Ρουμάνου Corneliu Porumboiu, που κέρδισε Χρυσή Κάμερα στις Κάννες (2006) και συνδυάζει λιτή σκηνοθεσία, αστείους χαρακτήρες και μια έντονη αίσθηση πολιτικών αναφορών. Ο σκηνοθέτης χωρίς διδακτισμούς ή δημαγωγίες, μιλά με εξαιρετικό μαύρο χιούμορ για ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της χώρας του. Δεν κρίνει το παρελθόν, δεν ωραιοποιεί καταστάσεις. Δεν τον ενδιαφέρουν τόσο τα ιστορικά γεγονότα, όσο η προσωπική ιστορία των χαρακτήρων του και τα μικρά συνηθισμένα δράματά τους. Λοιπόν, ήταν ή δεν ήταν; Στο Βασλούι, μικρή επαρχιακή πόλη στα ανατολικά του Βουκουρεστίου, ο Jderescu (Teodor Corban), πρώην κατασκευαστής υφασμάτων και νυν επίδοξος δημοσιογράφος και ιδιοκτήτης τοπικού τηλεοπτικού σταθμού, αδιαφορεί για τις γιορτές των Χριστουγέννων που πλησιάζουν και ετοιμάζει μια εκπομπή- ιστορικό αφιέρωμα. Δεκαεπτά χρόνια μετά από την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου το ερώτημα το οποίο θα τον απασχολήσει είναι: « Έγινε ή δεν έγινε επανάσταση στην πόλη μας;». Βγήκαν οι άνθρωποι στους δρόμους και πότε; Πριν ή μετά την απόδραση του Τσαουσέσκου; Γιατί αν βγήκαν στους δρόμους αργότερα, τότε δεν πρόκειται για Επανάσταση αλλά για απλούς εορτασμούς. Ξεσκονίζει λοιπόν λεξικά μυθολογίας και φιλοσοφικών ρήσεων για να δώσει κύρος στα όσα πρόκειται να πει, και βρίσκει δύο καλεσμένους οι οποίοι θα τον βοηθήσουν στο τηλεοπτικό πόνημά του. Είναι ο Pişcoci (Mircea Andreescu), ένας συνταξιούχος ράφτης που ΄συνηθίζει να ντύνεται Άγιος Βασίλης στη διάρκεια των γιορτών και ο Mănescu (Ion Sapdaru) αλκοολικός καθηγητής ιστορίας που μόλις έχει ξοδέψει όλα του τα λεφτά για να ξεπληρώσει τα χρέη του από το ποτό. Ένα είδος τριπλέτας. Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος, παίρνουν μέρος σε αυτή τη λεκτική μονομαχία, με τη βοήθεια του Chen ενός Κινέζου ιδιοκτήτη τοπικού καταστήματος με βουδιστική σοφία και υπομονή, ενός εικονολήπτη με καπέλο και μιας μπάντας χάλκινων. Η καταλληλότερη ημέρα για την εκπομπή είναι η παραμονή των Χριστουγέννων, ημέρα που συνέβησαν τα γεγονότα (1989) και κατά την οποία πραγματοποιούνται εδώ και χρόνια δεκάδες αφιερωματικά talk shows για την επανάσταση, που αντί να αποσαφηνίζουν τη ουσία της, παίζουν με τα νεύρα των τηλεθεατών. Η μετάδοση ξεκινά και στη διάρκεια της ο καθηγητής Manescu ισχυρίζεται ότι βρέθηκε πρώτος στην πλατεία του δημαρχείου την στιγμή ακριβώς που ξεκίνησε η εξέγερση στην υπόλοιπη χώρα. Ο φοβερός και τρομερός Pişcoci αντίθετα το μόνο που θυμάται για την εν λόγω ημέρα είναι ο καυγάς με την γυναίκα του, για χάρη της οποίας κατέβηκε τελικά στην πλατεία προκειμένου να της δείξει ότι δεν φοβόταν τους κομμουνιστές. Όσο οι πανελίστες εκθέτουν περήφανοι τις επαναστατικές τους εμπειρίες οι τηλεθεατές τηλεφωνούν στο στούντιο και ισχυρίζονται πως οι καλεσμένοι, όχι μόνο δεν βγήκαν στους δρόμους, αλλά έπιναν στο καφενείο ή έκαναν ετοιμασίες για τα Χριστούγεννα. Η εκπομπή, αρχικά ευχάριστη και επίσημη, παίρνει μια γκροτέσκα διάσταση δεδομένου ότι ακόμη και ο ηλικιωμένος Piscoci, μέχρι τότε σιωπηλός, προσποιείται ότι είναι «φιλόσοφος» και αρχίζει να λέει ανοησίες. Δείχνοντας ταυτόχρονα τη συζήτηση και τις προετοιμασίες για τα Χριστούγεννα ο Porumboiu αποκαλύπτει την κατάσταση της ερειπωμένης χώρας του, τονίζει την έλλειψη προοπτικών και καταγγέλλει έναν ορισμένο ερασιτεχνισμό στον κόσμο της εργασίας. Στο πρώτο μέρος της ταινίας «χτίζει» τα πορτραίτα των καθημερινών και συμπαθητικών αντιηρώων του, ενώ αφιερώνει το δεύτερο αποκλειστικά στο γύρισμα της τηλεοπτικής εκπομπής. Τοποθετώντας στο πάνελ του απλούς πολίτες που προσφέρουν αντιφατικές εκδοχές της ιστορίας, παρέχει κάποιες ενδείξεις για τις απογοητεύσεις που συνδέονται με τη μετάβαση από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό, όπως για παράδειγμα το ποιος απολαμβάνει οικονομικά οφέλη από τη στιγμή που η εξουσία άλλαξε χέρια. Εκεί, ο σκηνοθέτης και μαζί του και ο θεατής ταυτίζεται με τον ερασιτέχνη καμεραμάν του τοπικού σταθμού, ο οποίος σε όλη τη διάρκεια της εκπομπής προσπαθεί, μάταια, να καδράρει τους τρείς ομιλητές. Οι χαρακτήρες και το σχεδόν σουρεαλιστικό χιούμορ του Porumboiu θυμίζουν τις καλύτερες στιγμές του Aki Kaurismäki, ενώ ο Pişcoci είναι απλά ένας από τους πιο συμπαθητικούς χαρακτήρες που έχουμε δει τελευταία σε ταινία. Όπως και ο ίδιος καταλήγει: «Κάνουμε την επανάσταση που μπορούμε. Ο καθένας με τον τρόπο του». Οι ηθοποιοί δίνουν όλοι ένα πραγματικό ρεσιτάλ διασκεδάζοντας τους θεατές. Ήταν ή δεν ήταν; Ρουμανία, Σάτιρα, Δραματική, 2006. Διάρκεια: 89’. Σενάριο-Σκηνοθεσία: Corneliu Porumboiu. Πρωταγωνιστούν: Ion Sapdaru, Mircea Andreescu, Teodor Corban, Ion Sapdaru. *Οι καλοκαιρινές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη στις 9.00 το βράδυ, στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Βριλησσίων (25ης Μαρτίου & Μακεδονίας)