Συμβαίνουν στην πόλη μας
Μεγάλη συμμετοχή στην παράσταση του Cine-Δράση στο 3ο Δημοτικό
Σ’ αυτή την εκδήλωση, τον τόνο έδωσαν τα παιδιά... Δεν κατάφερα να συγκεντρωθώ και να παρακολουθήσω την παράσταση του καραγκιόζη. Με απορρόφησαν οι αντιδράσεις των παιδιών που εκστασιασμένα παρακολουθούσαν τον Άθω Δανέλλη και τον συνεργάτη του, να χειρίζονται τις φιγούρες τους και να λένε τις ατάκες τους. Τα δεκάδες παιδιά που ήταν στην εκδήλωση, καθισμένα στις καρέκλες, δίπλα στους γονείς τους ή κατάχαμα ακριβώς μπροστά στην οθόνη, δεν παρακολουθούσαν απλώς. Κυριολεκτικά συμμετείχαν τα ίδια, γελώντας, φωνάζοντας και προειδοποιώντας, όποτε χρειαζόταν, τους καραγκιοζοπαίχτες. «Ποντίκιιιιι, ποντίκιιιι», φώναζαν δυνατά όταν εμφανίζονταν το απειλητικό για τον καραγκιόζη και τους φίλους του ζωάκι ή «φάντασμα-φάντασμα» όταν έβγαινε το μαύρο φάντασμα που απειλούσε την εξουσία του βεζίρη και γέμιζε με τρόμο τη γειτονιά της καραγκιοζο-οικογένειας. Σε πείσμα του καιρού, που δεν ήθελε με τίποτα να σταθεροποιηθεί και κάθε τόσο έριχνε τις βροχούλες του. Σε πείσμα των δυσκολιών που προστέθηκαν την τελευταία, κυριολεκτικά, στιγμή, σε πείσμα όλων των περί του αντιθέτου προβλέψεων, ήταν μια ακόμα πολύ όμορφη εκδήλωση του Cine-Δράση. Ξεκίνησε με ομιλία του μέλους της «Δράσης» της καθηγήτριας Τασίας Μάρη, η οποία αφού ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους για τη συμμετοχή τους, έκανε μια μικρή αναφορά στην ιστορία του καραγκιόζη. Όπως είπε: «…. Ο Καραγκιόζης, όπως τον ξέρουμε σήμερα, έχει τις ρίζες του στην Άπω Ανατολή. Πριν από 10 αιώνες τουλάχιστον, οι Κινέζοι, που είχαν άλλωστε ανακαλύψει πρώτοι το χαρτί & έκλειναν μ’ αυτό τα παράθυρά τους, σκέφτηκαν να εκμεταλλευτούν την εντύπωση από τις σκιές που σχηματίζονταν τη νύχτα πάνω στη φωτισμένη επιφάνειά τους. Το Θέατρο Σκιών στην Κίνα είχε στην αρχή θρησκευτικό χαρακτήρα, που σχετιζόταν με τις σκιές του Κάτω Κόσμου. Γι’ αυτό και το πανί του έπαιρνε ποιητικές ονομασίες, όπως «πανί των ονείρων», «πανί των σύννεφων», «πανί της προσδοκίας του θανάτου» Από την Κίνα πήραν το Θέατρο Σκιών και άλλοι ανατολικοί λαοί: οι Ινδοί, οι Πέρσες, και τελικά οι Τούρκοι, που στην αρχή τού έδωσαν επίσης νόημα θρησκευτικό και σοβαρό, συνδυασμένο με τις γιορτές του Ραμαζανιού και σιγά-σιγά έφτασαν στο κωμικό, όπως το ξέρουμε σήμερα. Η γέννηση του αγαπημένου μας Καραγκιόζη, δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένη. Σύμφωνα με έναν θρύλο ο Καραγκιόζης και ο Χατζηαβάτης ήταν υπαρκτά πρόσωπα και ζούσαν στην Προύσα. Ο Χατζηαβάτης ήταν εργολάβος οικοδομών και είχε αναλάβει να χτίσει το σαράϊ του πασά της Προύσας. Πήρε στο γιαπί εργάτες, και αρχιμάστορα έβαλε τον Καραγκιόζη, που ήταν μαραγκός, μα είχε μυαλό πρωτομάστορα. Ο πασάς είδε ότι το σαράϊ αργούσε να τελειώσει κι φοβέρισε τον Χατζηαβάτη πως θα τον θανατώσει. Ο Χατζηαβάτης φοβήθηκε και φανέρωσε στον πασά ότι φταίχτης ήταν ο Καραγκιόζης που έλεγε αστεία στους μαστόρους και γελούσαν. Ο πασάς φοβέρισε και τον Καραγκιόζη αλλά εκείνος εξακολούθησε να αστειεύεται. Έτσι ο πασάς τον θανάτωσε. Όλοι αγανάχτησαν με τον άδικο σκοτωμό του Καραγκιόζη κι ο πασάς για να ημερέψει τον λαό έχτισε ένα ωραίο μνημείο στην Προύσα κι έθαψε εκεί τον Καραγκιόζη με μεγάλες τιμές. Η αδικία όμως αυτή κόστισε πολύ στον πασά κι αρρώστησε βαριά. Οι άλλοι αγάδες για να διασκεδάσουν τον πασά έφεραν τον Χατζηαβάτη στο σαράϊ να του λέει τα χωρατά του Καραγκιόζη. Μια μέρα ο Χατζηαβάτης έκοψε έναν χάρτινο Καραγκιόζη, τέντωσε ένα πανί που το φώτισε κι έδωσε παράσταση. Ο πασάς ευχαριστήθηκε τόσο που του έδωσε άδεια να παίζει παραστάσεις όπου θέλει. Λέγεται, λοιπόν, πως έτσι δημιουργήθηκε ο Καραγκιόζης. Ο Καραγκιόζης αποτελεί πολιτισμικό αγαθό και σημαντικό κομμάτι της παράδοσής μας. Τα έργα του αναφέρονται σε παραδοσιακά θέματα του λαϊκού πολιτισμού και επιβεβαιώνουν τις παραδοσιακές αξίες του λαού μας. Συμβάλλουν ακόμη στην ενημέρωση για επίκαιρα θέματα, στην κοινωνική κριτική και κυρίως στην πολιτική σάτιρα!...» «...Η πιο γόνιμη περίοδος που ανθεί το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Σκιών, είναι από το 1915 μέχρι το 1950, όπου στην περίοδο αυτή, δημιουργούνται τα περισσότερα έργα, απ` αυτά που παίζονται και σήμερα, και γεννιούνται οι μεγαλύτεροι καραγκιοζοπαίκτες. Τη δυναμική πορεία του Λαϊκού θεάτρου σκιών την ανακόπτει βίαια η τεχνολογία και η ανάπτυξη της 7ης τέχνης, του Κινηματογράφου, και αργότερα της τηλεόρασης. Σήμερα, το θέαμα, βρίσκεται και πάλι σε άνοδο. Στη Μεσόγειο, μόνο στην Ελλάδα παίζεται Θέατρο Σκιών, και σε τόσο μεγάλο ακροατήριο. Κι αυτό, ίσως γιατί ο καραγκιόζης δεν είναι ένα κινούμενο καρτούν, όπως πιστεύουν κάποιοι, αλλά η προσωποποίηση του Έλληνα. Ο Καραγκιόζης είναι ο εαυτός μας, η μορφή που δε σκύβει το κεφάλι. Είναι η μορφή που μάχεται και διεκδικεί ανυπότακτα...» Η Τασία Μάρη συνέχισε, παρουσιάζοντας τα πολύπλευρα ταλέντα του καραγκιοζοπαίχτη. Όπως είπε, «πρόκειται για ένα μεγάλο δημιουργό που μόνος του κατασκευάζει τις φιγούρες του. Μόνος του φτιάχνει τα σκηνικά. Μόνος του κάνει όλες τις φωνές , τη Σκηνοθεσία, τη μουσική επιμέλεια, προετοιμάζει με τη φαντασία του τα διάφορα εφέ. Επίσης μόνος του, κατασκευάζει τη σκηνή του, δίνοντας τη δική του αρχιτεκτονική». Οι Έλληνες Καραγκιοζοπαίχτες, παλεύουν σήμερα, για την δημιουργία Εθνικής σκηνής Θεάτρου Σκιών με στόχο να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί η τόσο σπουδαία τέχνη. . Και η εισηγήτρια, ολοκλήρωσε τη σύντομη εισήγησή της, με την παρουσίαση του εργαστηρίου σκιών του Άθω Δανέλλη. Ο συγκεκριμένος καραγκιοζοπαίχτης είναι ένας «… από τους ελάχιστους εναπομείναντες, που διατηρεί από το 1989 μόνιμες σκηνές με βραδινές παραστάσεις για ενήλικο κοινό, όπου παρουσιάζει σπάνια έργα από το ξεχασμένο ρεπερτόριο του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών καθώς και δικές του πρωτότυπες δημιουργίες, κρατώντας ζωντανή αυτή την τόσο σημαντική λαϊκή θεατρική παράδοση. Από το 2007 ως το 2010 συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζοντας παραστάσεις παραδοσιακού Θεάτρου Σκιών. Επίσης, το 2009, 2010 και 2011 συνεργάστηκε με τον Διονύση Σαββόπουλο σε παραστάσεις που παρουσιάστηκαν στο Θέατρο Παλλάς και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών...» Στη συνέχεια άρχισαν τα όργανα και η παράσταση. Επί μία ώρα ο Αθηναϊκός Θίασος Σκιών κατάφερε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων θεατών και σκόρπισε άφθονο γέλιο με τη σάτιρα του που δεν περιορίστηκε στα παλιά όμορφα θέματα, στα οποία πάντα αναφέρονται οι παραστάσεις του, αλλά επεκτάθηκε και σε ζητήματα της πολιτικής επικαιρότητας. Το Cine-Δράση θέλει να ευχαριστήσει τον κ. Χρήστο Ζυγογιάννη, διευθυντή του 3ου Δημοτικού Σχολείου Βριλησσίων, τη δημοτική σύμβουλο κ. Γιώτα Παρασκευοπούλου, πρόεδρο της 1ης Σχολικής Επιτροπής, όπως και όλα τα μέλη της Eπιτροπής, για την παραχώρηση του προαύλιου του 3ου δημοτικού για την πραγματοποίηση της παράστασης. Μαρίνα Παπαχριστοδούλου
Ελένη Γεωργουλή
Εξαιρετική η αφήγηση της Τασίας - θα πρέπει να σας πω ότι το Πανεπιστήμιο του Harvard έχει στήσει σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη του το ιστορικό του θεάτρου σκιών με αναφορά και στην Ελλάδα και με αντίστοιχες φιγούρες