12η Συνάντηση Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2023

Στην 12η συνάντηση του σεμιναρίου «Κινηματογράφος και Λογοτεχνία» που θα γίνει την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου στις 9:00μμ, συνεχίζουμε τη συζήτηση για το φιλμ νουάρ. Βλέπουμε και σχολιάζουμε τις ταινίες «Blade Runner» του Ρίντλεϊ Σκοτ (1982) που βασίζεται στο βιβλίο του Φίλιπ Ντικ «Do Androids Dream of Electric Sheep?» και «» των Τζόελ και Ίθαν Κοέν σε σενάριο των ίδιων. Blade Runner Η.Π.Α. Επιστημονικής Φαντασίας-Φιλμ νουάρ, 1982. Διάρκεια: 117′. Σκηνοθεσία: Ρίντλεϊ Σκοτ. Πρωταγωνιστούν: Χάρισον Φορντ, Ρούτγκερ Χάουερ, Σον Γιανγκ, Ντάριλ Χάνα, Τζοάνα Κάσιντι. Όταν το μάτι, στην αρχή της ταινίας, ανοίγει, δεν το κάνει για να δει αλλά για να μας δείξει ένα δυστοπικό όραμα: «Έχω δει πράγματα που εσείς οι άνθρωποι δεν θα τα πιστεύατε… πολεμικά πλοία να φλέγονται στις άκρες του αστερισμού του Ωρίωνα... τις ακτίνες Γ να λάμπουν μέσα στο σκοτάδι στην Πύλη Τάνχαουζερ... όλες αυτές οι στιγμές θα χαθούν μέσα στον χρόνο, σαν δάκρυα στη βροχή...» λέει ο Ρόυ Μπάτυ, καθώς ψυχορραγεί μπροστά στο έκπληκτο βλέμμα του Ντικ Ντέκαρτ. To «Blade Runner» (βασισμένο στη νουβέλα του Φίλιπ Ντικ «Do Androids Dream of Electric Sheep?») δεν είναι μια ταινία είδους αλλά ένα υπέρλαμπρο άστρο, που, φορώντας τον μανδύα της επιστημονικής φαντασίας, διασχίζει τα κινηματογραφικά είδη και χαράζει μια εκθαμβωτική τροχιά. Η ταινία μιλά για την επιθυμία της ζωής, το αμετάκλητο του θανάτου, την αναζήτηση του χαμένου χρόνου, την αναπόφευκτη φθορά των πραγμάτων. Στο πολυφυλετικό Λος Άντζελες του 2019, που φαντάζει με προβολή της αρχαίας Βαβυλώνας σ’ ένα ζοφερό μέλλον, «άνθρωποι» και «μηχανές» αλληλοεξοντώνονται, καθώς αγωνίζονται να επιβιώσουν και να βρουν απαντήσεις στα παλιά ερωτήματα: «Ποιος είμαι, από πού έρχομαι, πόσος καιρός μου μένει ακόμα;» Απαντήσεις που κυλούν και χάνονται, σαν «δάκρυα στη βροχή», στους βρεγμένους και μελαγχολικούς δρόμους αυτής της διαστημικής Βαβέλ. Αυτό που διακυβεύεται είναι και πάλι, όπως σ’ όλα τα σπουδαία έργα τέχνης, η ανθρώπινη μοίρα: η απόγνωση και η μοναξιά των «ανθρώπων», τα συναισθήματα και η οδύνη των «μηχανών» μπροστά στον φόβο του θανάτου, η επιτακτική ανάγκη για λίγη ζωή ακόμα. Ο Ντέκαρτ (ο Καρτέσιος παραδέχτηκε ότι συνέλαβε την ιδέα του «ορθού λόγου» σ’ ένα όνειρο) κινείται σαν υπνοβάτης που ξυπνά μέσα σ’ έναν ξένο εφιάλτη, βιώνοντας την εμπειρία να ζεις μέσα στον φόβο, γιατί «αυτό σημαίνει να είσαι σκλάβος». Ο αξεπέραστος φορμαλισμός της, η λαμπερή σκοτεινιά του νουάρ ύφους, τα οραματικά ντεκόρ, η αλλόκοτη αίσθηση των χώρων (ανοιχτοί και ταυτόχρονα κλειστοί), η δράση της (στο εξωτερικό και συνάμα στο εσωτερικό των ηρώων), η εμπνευσμένη σκηνοθεσία, η σοφή κλιμάκωση της έντασης, της αγωνίας, το υπαινικτικό και διφορούμενο παιχνίδι γύρω από την ταυτότητα του Ντέκαρντ, η στιγμή όπου η ψυχή του Ρόυ Μπάτυ πετά, εν είδει περιστεράς, καθιστά την παρακολούθησή της —κάθε φορά— μια ανεπανάληπτη κινηματογραφική εμπειρία. Μόνο αίμα / Blood Simple ΗΠΑ, Φιλμ Νουάρ, Θρίλερ, 1984. Διάρκεια: 99’. Σκηνοθεσία: Joel Coen, Ethan Coen. Πρωταγωνιστούν: John Getz, Frances McDormand, Emet Walls, Dan Hedaya. Σε μια επαρχιακή πόλη του Τέξας, ένας παθολογικά ζηλιάρης σύζυγος προσλαμβάνει έναν ντετέκτιβ, γιατί υποψιάζεται ότι η γυναίκα του τον απατά με τον υπάλληλό του. Όταν βεβαιώνεται για την απιστία, τού δίνει εντολή να δολοφονήσει τους παράνομους εραστές. Ο ντετέκτιβ παίρνει την αμοιβή και…πυροβολεί τον σύζυγο. Ο εραστής βρίσκει το (σχεδόν) πτώμα του αφεντικού του, αλλά νομίζει ότι τον «σκότωσε» η ερωμένη του. Η σύζυγος, αγνοώντας τα πάντα, υποθέτει ότι ο εραστής της παραφρόνησε. Ο ντετέκτιβ από την μεριά του, θεωρεί ότι το παράνομο ερωτικό ζευγάρι έχει στραφεί εναντίον του και προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους εξοντώσει... Στην πρώτη τους σκηνοθετική απόπειρα οι αδερφοί Τζόελ και Ίθαν Κοέν κινούνται στα σύνορα ανάμεσα στο φιλμ νουάρ, το θρίλερ και την ταινία τρόμου, δημιουργώντας ένα σκοτεινό (το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας είναι γυρισμένο νύχτα), παρανοїκό σύμπαν, ταυτόχρονα γκροτέσκο και κυνικό. Η νοσηρή ατμόσφαιρα, το απειλητικό όσο και εχθρικό περιβάλλον, το κατάμαυρο χιούμορ και οι τέσσερις ήρωες που μοιάζουν με μαστουρωμένα ζόμπι που κινούνται μέσα στο σκοτάδι, προσδίδουν στην ταινία τον χαρακτήρα ενός άγριου εφιάλτη. Το «Μόνο αίμα», που θα καταστεί τάχιστα cult-movie, είναι μια ταινία όπου συναντιούνται με τρόπο μοναδικό η κωμικοτραγική διάσταση της ύπαρξης, η ωμότητα του φόνου, η απληστία και η ανθρώπινη βλακεία. Το ευρηματικό και συμπαγές σενάριο, επεξεργασμένο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια, υπηρετείται έξοχα από ένα κινηματογραφικό στυλ που αναδεικνύει, με την πρώτη, το τεράστιο εικονοκλαστικό ταλέντο των δύο αδερφών από την Μινεσότα, οι οποίοι κάνουν μια, ομολογουμένως, εντυπωσιακή είσοδο στην Έβδομη Τέχνη. Από το πρωταγωνιστικό κουαρτέτο ξεχωρίζουν η 27χρονη Φράνσις Μακ Ντόρμαντ (στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση) και κυρίως ο Έμετ Γουόλς, υπέροχα τρομακτικός στον ρόλο του ντετέκτιβ, της πιο δυσοίωνης φιγούρας της ταινίας. To σεμινάριο πραγματοποιείται ζωντανά στο στέκι της Δράσης για μια Άλλη Πόλη (Πάρνηθος 21) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom: Κινηματογράφος και λογοτεχνία: Film Noir Meeting ID: 826 3104 5253 Passcode: 161882 Πληροφορίες για το κόστος συμμετοχής: 2111165797, στέκι της ΔΡΑΣΗΣ