«Ένοχος χωρίς Αποδείξεις», Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου, 9:00μμ, 3ο Δημοτικό Βριλησσίων

Το Cine Δράση ολοκληρώνει τις καλοκαιρινές του προβολές στο 3ο Δημοτικό, την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου, ώρα 9:00μμ με την κλασική χολιγουντιανή ταινία «Ένοχος χωρίς Αποδείξεις» του Irwin Winkler. Ταινία του 1991, με πολύ επίκαιρο θέμα αυτό του κυνηγητού μέχρι εξόντωσης της αντίθετης γνώμης και της προδοσίας. Αλήθεια ποιος προηγείται, ο φίλος σου ή η χώρα σου; Οι έντιμοι άνθρωποι αποφασίζουν να σταθούν με το μέρος της μιας πλευράς και το πράττουν ανάλογα με το ποιος είναι ο φίλος και ποια η χώρα. Για εκείνους όμως που πιάστηκαν στο κυνήγι μαγισσών, που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 στο Χόλυγουντ από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής των Αντιπροσώπων (HUAC) με επικεφαλής τον γερουσιαστή Μακάρθι, η απόφαση σήμαινε ή προδοσία των ιδανικών τους ή απώλεια της δουλειάς τους. Ήταν μια άχρηστη τελικά, αλλά βάρβαρη διαδικασία στην οποία μια ομάδα ταλαντούχων ανθρώπων ντροπιάστηκε και ταπεινώθηκε δημόσια στα χέρια μιας άλλης. Αν και το φιλμ αφορά μια περίοδο που χρονολογείται περίπου 40 χρόνια πριν αυτό βγει στις αίθουσες υπενθυμίζει ένα μάθημα που πάντα κινδυνεύουμε να ξεχνάμε: ότι η μεγαλύτερη υπηρεσία που μπορούμε να προσφέρουμε στη χώρα μας είναι να είμαστε πιστοί στη συνείδησή μας. Την Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου επιστρέφουμε στο ΤΥΠΕΤ και στη χειμερινή ώρα 8:15΄μμ, με την ταινία «Η Επιστροφή» του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ. Η HUAC παρουσίαζε το Χόλυγουντ ως εστία ανατροπής και κατόπιν τούτου διεξήγαγε ακροάσεις σχετικά με τις φερόμενες κομμουνιστικές διασυνδέσεις πολλών σκηνοθετών, σεναριογράφων, ηθοποιών. Πολλοί από αυτούς ήταν μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος ή συνεργαζόμενων ομάδων, ειδικά στα τέλη της δεκαετίας του 1930, όταν η Ρωσία αναγνωριζόταν επίσημα ως σύμμαχος κατά του φασισμού. Οι περισσότεροι από όσους κατέθεσαν ενώπιον της Επιτροπής παραδέχτηκαν τις δικές τους πολιτικές δραστηριότητες, άλλωστε η συμμετοχή σε οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα ήταν τότε, όπως και τώρα, απολύτως νόμιμη, προστατευόμενη από τον Χάρτη Δικαιωμάτων. Αλλά η HUAC ήθελε κάτι περισσότερο από προσωπικές ομολογίες. Ήθελε οι μάρτυρές να «δώσουν ονόματα», να απαριθμήσουν άτομα που είχαν δει σε συναντήσεις του κόμματος, είχαν ακούσει ότι ήταν μέλη του κόμματος ή είχαν εκφραστεί θετικά για αυτό. Τα μέλη της, μεθυσμένα από την εξουσία που είχαν πάνω σε πλούσιους και διάσημους ανθρώπους, απολάμβαναν να ανακρίνουν καλλιτέχνες όπως οι Τζον Γκάρφιλντ, Άρθουρ Μίλερ, Λίλιαν Χέλμαν, Ντάλτον Τράμπο. Τα μεγάλα στούντιο ακολούθησαν το παράδειγμα τους, βάζοντας στη μαύρη λίστα όσους δεν «συνεργάζονταν». Η Επιτροπή κέρδισε τόση δημοσιότητα και επιρροή που σύντομα ο γερουσιαστής Μακάρθι πρόβλεψε τις δυνατότητες και μετακινήθηκε από το Χόλυγουντ στους πραγματικά μεγάλους στόχους: Κουνώντας ένα φύλλο χαρτί στον αέρα ισχυρίστηκε ότι κατείχε τα ονόματα 500 κομμουνιστών που ήταν μέλη της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Από εκεί και μετά ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση καθώς άρχισε να αποκαλύπτεται ότι λίγες κυβερνητικές υπηρεσίες ήταν πιο «αντιαμερικανικές» από την HUAC. Το φιλμ αφηγείται την ιστορία εκείνης της εποχής, μέσα από την περίπτωση ενός σκηνοθέτη ονόματι Ντέιβιντ Μέριλ (Robert de Niro), ανθρώπου που δεν υπήρξε φανατικός ή ήρωας, αλλά αρνήθηκε σθεναρά να προδώσει τους φίλους του ενώπιον μιας ομάδας για την οποία δεν έτρεφε κανένα σεβασμό. Καθώς ξεκινά η ταινία, ο Μέριλ επιστρέψει από την Ευρώπη για μια συνάντηση με τον επικεφαλής της 20th Century-Fox Ντάριλ Ζάνουκ (Ben Piazza). Έχει ακούσει για τις ακροάσεις, αλλά αισθάνεται υπερβολικά αθώος και καθόλου ανατρεπτικός οπότε θεωρεί ότι το θέμα δεν τον αφορά. Σίγουρα, πήγε σε μερικές συναντήσεις του κόμματος τη δεκαετία του 1930, όταν ήταν αξιέπαινο στο Χόλυγουντ να αγκαλιάζεις αντιφασιστικές ομάδες, αλλά το κόμμα τον απέρριψε, «γιατί διαφωνούσε πολύ». Το στούντιο του προτείνει να δει έναν δικηγόρο (Sam Wanamaker, ο οποίος είναι και ο ίδιος θύμα της λίστας). Ο δικηγόρος εξηγεί πώς όλα μπορούν να διευθετηθούν κεκλεισμένων των θυρών. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να κατονομάσει ονόματα, να «συνεργαστεί» και θα του επιτραπεί να εργαστεί στο νέο του project. Εύκολα πράγματα αν η συνείδησή σου στο επιτρέπει. . Αλλά ό,τι ακολουθεί δεν είναι καθόλου εύκολο. Ένα από τα ονόματα που θέλει να κατονομάσει η HUAC είναι αυτό του φίλου του συγγραφέα Μπάνι (George Wendt). Αλλά, ο Μέριλ, δεν μπορεί να προδώσει έναν φίλο με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, το project στο Fox ακυρώνεται και παρασύρεται σε έναν εφιαλτικό κόσμο όπου κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιοι είναι οι κανόνες. Εκτός από τη δουλειά θα χάσει το σπίτι του, θα μείνει χωρίς λεφτά, θα επιστρέψει στην πρώην του (Anette Benning), θα χάσει φίλους είτε γιατί τον αποφεύγουν, όπως οι παλιοί συνεργάτες του στη Νέα Υόρκη, είτε γιατί θα επιλέξουν την μετανάστευση (Martin Scorsese) ή τον θάνατο (Patricia Wetting) από την ατίμωση και την καταστροφή. Και καθώς η μεγάλη ημέρα της δημόσιας ακρόασης πλησιάζει και τα προβλήματα διογκώνεται το ερώτημα παραμένει. Θα μείνει ο Μέριλ πιστός στις αξίες του και ιδανικά του ή θα υποκύψει στις πιέσεις; Το «Guilty by Suspicion» αφηγείται, λοιπόν, μια ιστορία που ακόμη και σήμερα διχάζει όσους κατήγγειλαν ονόματα και όσους δεν το έκαναν. Η ιστορία έχει δικαιώσει όσους αρνήθηκαν να προδώσουν τις αρχές τους, αλλά πώς θα αντιδρούσε οποιοσδήποτε από εμάς εκείνη την εποχή - όταν το να αψηφήσεις την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων μετέτρεπε ένα κλασικό θέμα συζήτησης σε εφιαλτική πραγματικότητα; Το φιλμ δεν είναι μόνο μια ισχυρή δήλωση κατά της μαύρης λίστας, αλλά και μια από τις καλύτερες ταινίες του Χόλυγουντ. Ο σημαντικός παραγωγός («GoodFellas») Irwin Winkler, που κάνει εδώ το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, προσεγγίζει το θέμα του προσηλωμένος στα γεγονότα, επιλογή που χαρίζει αυθεντικότητα στη διήγηση του. Προσέξτε τον μετρημένο διάλογο με τον οποίο ο Ζανούκ παρουσιάζει τις επιλογές του Μέριλ. Έχουμε να κάνουμε με έναν χαρακτήρα που δεν σέβεται τη μαύρη λίστα, αλλά ούτε και επιθυμεί να αυτοκτονήσει επαγγελματικά. Ή τον ψύχραιμο επαγγελματισμό με τον οποίο οι δύο σκηνοθέτες (που τους υποδύονται οι De Niro και Scorsese) συζητούν πώς θα μονταριστεί μια σεκάνς Οι ηθοποιοί δίνουν όλοι τον καλύτερο τους εαυτό. Ένοχος χωρίς Αποδείξεις/ Guilty by Suspicion ΗΠΑ, Δραματική, 1991. Διάρκεια: 105’. Σενάριο-Σκηνοθεσία: Irwin Winkler. Πρωταγωνιστούν: Robert De Niro, Annette Bening, George Wendt, Martin Scorsese, Patricia Wetting, Ben Piazza, Sam Wanamaker. * Οι καλοκαιρινές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη στις 9.00 το βράδυ, στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Βριλησσίων (25ης Μαρτίου & Μακεδονίας)