του Μπάμπη Δαμουλιάνου - Ευαγγελάτου

Βαδίζω δίπλα τους με τροχοφόρα και όταν μου επιτρέπουν τα περπατώ. Αστείρευτη μαζί τους η κουβέντα μας. Χιλιοειπωμένη σε μένα η ιστορία τους και φορτικά τα δίκαια παράπονα τους. Τα μοιράζομαι σήμερα μαζί σας, μπας και μου πείτε εσείς πώς να τους απαντώ. Γεννήθηκαν μου λένε τα περισσότερα με δυστοκία, στενά, σε δρόμους που εξυπηρετούσαν τα όμορα χωράφια, τους ελαιώνες, τους κήπους και τ’ αμπέλια, αυτών που έλαχε να κατέχουν σ’ αυτόν τον τόπο μια φλούδα γης. Παραδοσιακή η καρμιριά τους. Και πώς να μην ήταν όταν σ’ αυτές τις λίγες χούφτες χώμα στήριζαν τη ζωή τους όλη! Στην περίπτωση «δουλείας δρόμου» μεταξύ τους, παραχωρούσαν όπως όριζε το δικαστήριο μια λουρίδα διάβα, έτσι που να μπορεί να περνάει ένα «έμφορτο ζώο» κατά την νομική ορολογία. Κι όμως μέσα σ’ αυτή την κατάσταση πραγμάτων πρέπει να είμαστε τυχεροί και ευγνώμονες σ’ αυτόν τον μηχανικό-πολεοδόμο που χάραξε τέσσερες με πέντε γενιές πίσω το σχέδιο που ορθώνεται σήμερα η πόλη μας, όταν γύρω της κτίζονταν άναρχοι οικισμοί. Πρωτοποριακό για την εποχή του, προοριζόταν για μια ανεπτυγμένη αγροτική κοινότητα. Φυσικό όταν τα Βριλήσσια άρχισαν να παίρνουν μια αστική μορφή, χαρακτηρίζονταν σαν κηπούπολη. Σύγχρονες μονοκατοικίες «πανταχόθεν ελεύθερες» με πρασιές στο πλάι τους και κήπους μπρος και πίσω μέσα σε άνετα οικόπεδα. Στο προτέρημα αυτό αν προστεθεί και το γεγονός της μικρής απόστασης –μόνο δεκατρία χιλιόμετρα- από το σημείο μηδέν της χώρας στην πλατεία Συντάγματος και το ξηρό τους τότε κλίμα, έγιναν αιτία της γρήγορης οικιστικής τους ανάπτυξης με όλα τα σωστά αλλά και τα λάθη, τα δεινά και το κιτς ενός δύσπεπτου και ζαβού νεοπλουτίστικου πολιτισμού. Μέσα σ’ αυτή τη δίνη, τα πεζοδρόμια δεν έμεινα αλώβητα. Οι πρώτοι κοινοτάρχες αλλά και οι ύστεροι καθώς θέλω να πιστεύω με καλή την πρόθεση αλλά με ανεπαρκείς τις γνώσεις και για τον λόγο τούτο κοντή προοπτική, θέλησαν να τα ομορφύνουν και τα δεντροφύτεψαν. Εδώ αρχίζει και το δράμα τους, δηλαδή το δικό μας δράμα! Όλων των κατοίκων, παλιών και νέων που καλούμαστε να τα περπατήσουμε ακολουθώντας τους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας. Κατ’ αρχάς έγιναν τελείως απαγορευτικά για τους συνδημότες μας με ειδικές ανάγκες, τους γονείς με τα καροτσάκια βρεφών και νηπίων αλλά και τους ενήλικες πεζούς που είναι αναγκασμένοι να ελίσσονται ανάμεσα στα δέντρα, να βαδίζουν εναλλακτικά στο δρόμο και σ’ αυτά, με αυξανόμενη συνεχώς την κυκλοφορία των οχημάτων και την πληθυσμιακή έκρηξη των συμπολιτών μας. Δέντρα και πεζοί σ’ αυτά τα πεζοδρόμια είναι οντότητες ασυμβίβαστες πέρα για πέρα και μάλιστα σε μια πόλη με συνεχή οικιστική ανάπτυξη για τους λόγους που προανέφερα. Λογικό επόμενο η διεύρυνση τους και σαν πρώτο στάδιο το κόψιμο, η εκρίζωση θα πρότεινα των δέντρων και η απόδοση των πεζοδρομίων στους πεζούς συνδημότες μας! Κι αν η κουβέντα μου με τα πιο μίζερα πεζοδρόμια –τα μάλλον και περισσότερα- τελειώνει εδώ και όποιος έχει αντίρρηση παρακαλώ να την εκθέσει, μ’ αυτά που τα χαρακτηρίζει μικρότερη τσιγγουνιά, μια άλλη αρχίζει. Εννοώ αυτά που επιτρέπουν το πέρασμα δύο αντίθετα κινούμενων πεζών μαζί με μια ανάγλυφη διαγράμμιση για όσους έχουν πρόβλημα οράσεως. Εδώ προστίθεται και η διαμαρτυρία της πλειοψηφίας των ίδιων φυτεμένων δέντρων με προεξάρχουσα εκείνη των πεύκων που μου την είπε, μου την ψιθύρισε ένας άξιος εκπρόσωπός τους. Πρόκειται για το μεγάλο, το δίκορμο, όμορφο και επιβλητικό πεύκο, ζωντανό τοπόσημο της πόλης μας που ορθώνεται στη ΒΑ γωνία της πλατείας Ελευθερίας, κατά την διασταύρωση της λεωφόρου Πεντέλης και της οδού Αίαντος. Σ’ αυτό το δέντρο με το καρδιόμορφο φύλλωμα έτσι όπως το βλέπουμε κατεβαίνοντας το ανατολικό πεζοδρόμιο της λεωφόρου, καθόμουν μια ζεστή μεσημεριάτικη ώρα σιμά του σε ένα από τα τρία δημόσια παγκάκια στο παρακείμενο κιόσκι, πριν τα απομακρύνουν λόγω ή με αφορμή την τρέχουσα πανδημία. Καθόμουν, θαύμαζα την κορμοστασιά του, τον παχύ του ίσκιο, την θαλερότητα του που μαρτυρούσε ένα ευνοϊκό έδαφος και προσπαθούσα να πιάσω, ν’ ακούσω το θρόισμα του! Φυσούσε ευεργετικά μες το καταμεσήμερο ένα ελαφρό δροσιστικό αεράκι. Έσκυψε ένας κλώνος του και μου ψιθύρισε: «Ματαιοπονείς. Εδώ ακούς μόνο το πέρασμα των τροχοφόρων και την λοιπή της πόλης ηχορύπανση. Το θρόισμά μου, πρώτο βιολί στων άλλων δέντρων το μικρό αντάριασμα, αναζήτησε το σε μια αιώρα με ελαφρό μαϊστράλι στο Ιόνιο ή με μουδιασμένο μελτεμάκι στο Αιγαίο. Εκεί στις μοναξιές, μακριά από τη βαρβαρότητα που ζεις»! Κι έτσι έμαθα για την πρώτη αδικία με το μάντρωμα των δέντρων τούτων στις πόλεις, όπου τους παίρνουμε ακόμη και τη μιλιά, μακριά από το φυσικό τους περιβάλλον όπου ξεδιπλώνουν όλα τα προσόντα και οφέλη τους. Και αν το πεύκο τούτο αποτελεί εξαίρεση στη θέση που είναι και τη στολίζει μαζί με λίγα άλλα στα πάρκα και τις άλλες σπάνιες απλωσιές, το ίδιο δεν συμβαίνει στα υποφερτά ακόμη πεζοδρόμια όπου παίρνουν την εκδίκηση τους! Γιατί όπως είναι από τη φύση τους ικανά και ταγμένα να πρασινίζουν τα από φωτιές ρημαγμένα και ξεπλυμένα από βροχιές εδάφη με ρίζες επιπόλαιες, στα πεζοδρόμια κάνουν ζημιές επικίνδυνες και κοστοβόρες. Το επίπεδο έδαφος το αλλάζουν σε κυματισμένη θάλασσα για σέρφερς και όχι για πεζούς. Ακόμη το γρήγορο γιγάντωμα τους πριν προφθάσουν να ριζώσουν σε βάθος αρκετό, τα κάνει ευάλωτα στους δυνατούς ανέμους με πτώσεις τους, καταστροφές και πιθανά θύματα. Απαιτούν περίσκεψη και σοβαρή μελέτη οι αλέες σε δρόμους στενούς, όπως συμβαίνει με τους δρόμους της πατρίδας μας. Νεραντζιές, μουριές, έχουν δώσει πετυχημένες εξετάσεις αλλά και άλλα δέντρα ανθεκτικά λιτοδίαιτα, ελεγχόμενης ανάπτυξης και οπωροφόρα καθώς και ελιές θα μπορούσαν να προτιμούνται, να δίνουν και να στολίζουν... Τα Βριλήσσια μπορούν ακόμη να γίνουν όμορφα για όσους τα ζούμε και τα περπατάμε. Χρειάζονται τη σκέψη, την έννοια μας. Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος