Άρθρο της έκδοσης του «Δρόμου της Αριστεράς» *

Λίγο πριν τις μεγάλες κυβιστήσεις σε εθνικά και κοινωνικά θέματα (επίσκεψη Ερντογάν και υποχωρήσεις, προϋπολογισμός και ένταση φοροληστείας και «δώρων» στα μεγάλα συμφέροντα κ.ο.κ.) η κυβέρνηση προσπαθεί να αλλάξει την ατζέντα, είτε διασκεδάζοντας τη χοντρά αλαζονική συμπεριφορά του κ. Σούνακ για τα Ελγίνεια, είτε ρίχνοντας τώρα στον στίβο των ΜΜΕ το ζήτημα της επιστολικής ψήφου. Βέβαια από το Λονδίνο ο Μητσοτάκης ξανάριξε και το σύνθημα των «μεταρρυθμίσεων», δηλαδή μιας επιθετικής συμπεριφοράς σε όλα τα μέτωπα ενάντια στους εργαζόμενους και υπέρ των μεγάλων επιχειρηματικών κέντρων. Τώρα λοιπόν συζητάμε για την επιστολική ψήφο. Για μερικές μέρες τα ΜΜΕ θα αναφέρονται σε αυτό, χωρίς βέβαια να εντοπίζεται η ουσία. Το «επιτελικό» ή «ψηφιακό» κράτος δεν είναι μια αναπότρεπτη τεχνολογική ανάγκη, ούτε η ψηφιοποίηση λύνει τα πραγματικά προβλήματα. Κάτω από αυτά τα συνθήματα προχωρούν δύο παράλληλες κινήσεις. Μια έκφραση μικροπολιτικής από τον Κ. Μητσοτάκη (αυτό δεν είναι το μείζον), και η προώθηση μιας «μεταρρύθμισης» ολόκληρου του πολιτικού στίβου ή βίου, πρώτον προς την ουσιαστική απομάκρυνση του πολίτη από την πολιτική (με παράλληλη κατάργηση του δημόσιου χώρου όπως τον ξέραμε), και δεύτερον προς τον πιο ολοκληρωτικό έλεγχο των πολιτών μέσα από πλατφόρμες και ψηφιοποίηση παντού (εργασία, οικονομική ζωή και συναλλαγές, υγεία, παιδεία). Αυτή είναι η μείζων πλευρά των προωθούμενων μέτρων, που συμπληρώνονται από τη μικροπολιτική επιδίωξη του Μαξίμου (αλλαγή ατζέντας, δυσκολία στους αντιπολιτευόμενους κ.λπ.). Επομένως το «ψηφιακό κράτος» είναι έντονα χρωματισμένο πολιτικά και ιδεολογικά επειδή προωθεί βαθύτερες συστημικές ανάγκες: μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό (στο όνομα της τάχα συμμετοχής), μεγαλύτερη απομάκρυνση από τον μαζικό κοινωνικό και δημόσιο χώρο, και τέλος διάλυσή του. Ας δούμε ενδεικτικά μόνο μερικές από τις αλλαγές που έχουν ήδη προωθηθεί ή προωθούνται: – Οι αρχηγοί των συστημικών κομμάτων εκλέγονται όχι μέσα σε κομματικές διαδικασίες αλλά με μαζική ψηφοφορία μελών και φίλων έναντι δύο ευρώ. Οι εγγραφές μελών γίνονται πλέον ηλεκτρονικά. Τα ΜΜΕ (άρα και οι ελίτ) παρεμβαίνουν έτσι άμεσα στις κομματικές διεργασίες. – Στον συνδικαλισμό, στις εκλογές διοικήσεων για τα ΑΕΙ κ.λπ. εδώ και καιρό έχει μπει η ηλεκτρονική ψηφοφορία σαν βασική εκλογική διαδικασία. – Στην αυτοδιοίκηση οι εκλογές γίνονται με τον νέο νόμο που δίνει αυτοδυναμία 3/5 στην διοίκηση και εκλογή δημάρχου/περιφερειάρχη με 42%. Επίσης τέθηκε και πλαφόν 3% στις περιφέρειες, με αποτέλεσμα μικρά κόμματα και δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς με σημαντική παρουσία να μην μπορούν να έχουν εκπροσώπηση στα περιφερειακά συμβούλια. – Στις εκλογές του καλοκαιριού αποκλείστηκαν όσοι εργάζονταν σε απομακρυσμένες περιοχές, ενώ ήταν πανεύκολο να ψηφίσουν επιτόπου με ειδικούς καταλόγους. – Προωθήθηκε η ψήφος στους απόδημους με τρόπο που τροποποιεί τελείως το εκλογικό σώμα, και χωρίς περιορισμούς. – Πολύ χειρότερα, συστηματικά υπάρχει άρνηση (από όλες τις κυβερνήσεις) να εκκαθαριστούν επιτέλους οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους (να μια απλή μεταρρύθμιση-τροποποίηση που θα εξυγίαινε αυτό το αίσχος!). – Τώρα εισάγεται η επιστολική ψήφος, όχι απλά για τους κατοίκους εξωτερικού που έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν, αλλά γενικώς και για εσωτερική χρήση, χωρίς στοιχειώδεις διασφαλίσεις (ενώ έχουν παρατηρηθεί μεγάλες αλχημείες και νοθείες ακριβώς με την επιστολική ψήφο σε άλλες χώρες). Ειδικά την τέτοια επιστολική ψήφο κανένας δεν τη ζήτησε. Δεν υπήρξε αίτημα κανενός χώρου ή πολίτη της χώρας, κι ακόμα ο Μητσοτάκης δεν είχε κάνει γνωστό, δεν είχε πει τίποτα γι’ αυτή τη «μεγάλη μεταρρύθμιση» που υποτίθεται καταπολεμά την τάση της αποχής. Πέρα από το ότι θα μπορούσαν να δοθούν άδειες και να διευκολυνθεί η μετακίνηση των πολιτών, θα μπορούσαν να στηθούν κάλπες και κατάλογοι όσων εργάζονται μακριά ώστε να μπορούν να πάρουν μέρος στις εκλογές. Τέλος, είναι άλλο πράγμα να πας στο εκλογικό κέντρο, να μπεις στο παραβάν και να ψηφίσεις ό,τι θέλεις, και είναι άλλο να παίρνεις μέρος στις εκλογές ετοιμάζοντας στο σπίτι την «επιστολική ψήφο». Επίσης υπάρχει ένα ζήτημα ουσίας: δεν μπορείς να αλλάζεις έναν εκλογικό νόμο για τις ευρωεκλογές τον Ιανουάριο, όταν αυτές είναι να διεξαχθούν τον Ιούνιο. Ακόμα, δεν μπορείς να μελετάς να θέσεις ως όριο-πλαφόν το 5% για την εκλογή ευρωβουλευτών, και να το κρατάς σαν «άσσο» ή φόβητρο... Αλλάζει το εκλογικό σώμα, αλλάζει η σχέση εκπροσώπησης, δεν υπάρχει αντιπροσώπευση, φιμώνονται μικρά κόμματα και εγχειρήματα, μεγαλώνει ο συγκεντρωτισμός, διαλύεται ο δημόσιος μαζικός χώρος, η πολιτική ζωή αμερικανοποιείται, γίνεται έρμαιο στα χέρια επαγγελματιών και λόμπι. Απομακρύνεται ο πολίτης, περιορίζεται σε μια ατομικοποίηση και έναν εγκλεισμό, η ακρίβεια τον αποκόπτει από άλλες δραστηριότητες, περιμένει ένα επίδομα ή παιδεύεται να μπει σε μια πλατφόρμα e-pass. Η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση συμπληρώνουν την εικόνα. Α, υπάρχει και μια «ελπίδα», ο τηλετζόγος και η παρέα του κινητού (εφόσον πληρώνεις τους λογαριασμούς...). Ποιος Δήμος, ποια Δημοκρατία, ποιος Πολίτης; Τίποτε από αυτά δεν υπάρχει. Η ψηφιακή εποχή – δηλαδή το κεφάλαιο – δεν τα έχει καθόλου ανάγκη. * Το editorial της εβδομαδιαίας πολιτικής εφημερίδας «Δρόμος της Αριστεράς», φύλλο 662 Σαββάτου 2/12/2023. Το σκίτσο είναι του Δημήτρη Γεωργοπάλη, από το ίδιο φύλλο.