Με αφορμή την υπογραφή νέας σύμβασης συνεργασίας Δήμου Βριλησσίων – ΕΕΑΑ (2)

Στην 21η τακτική Συνεδρίαση του το Δημοτικό Συμβούλιο των Βριλησσίων, την Τετάρτη 27 Αυγούστου, ενέκρινε, κατά πλειοψηφία, την «σύναψη σύμβασης συνεργασίας με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) για την διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων που συλλέγονται από τους μπλε κάδους». Με δεδομένο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (ν. 4819/2021) που υποχρεώνει τους Δήμους να μεριμνούν για τον διαχωρισμό, την ανάκτηση και την αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας τους, (χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, γυαλί), αλλά και της προγενέστερης συνεργασίας του Δήμου με την ΕΕΑΑ, ο Δήμαρχος εισηγήθηκε την υπογραφή της νέας σύμβασης, μάλιστα, ως κάτι, εκ των πραγμάτων, αναπόφευκτο. Το παρασκήνιο Διαβάζοντας κανείς τα αποσπάσματα που παραθέτουμε από την επιχειρηματολογία του Δημάρχου, θα διαπιστώσει ότι, για πρώτη φορά, περιγράφεται εδώ με ανάγλυφο τρόπο το σκηνικό της «γκρίζας» διαχείρισης των απορριμμάτων στον Δήμο μας την τελευταία δεκαετία. Γεγονός βέβαια που αποτελεί τον κανόνα σε ό,τι αφορά τους Δήμους. Τι αποκάλυψε ο κ. Πισιμίσης; Όσα έθετε η ΔΡΑΣΗ στον δημόσιο διάλογο πριν από 7 χρόνια, χωρίς τότε κανείς να δείχνει ότι αντιλαμβάνεται: «Στα Βριλήσσια εδώ και χρόνια δεν είχαμε καμία απολύτως σύμβαση με κανένα σύστημα διαχείρισης. Εφαρμοζόταν η πρακτική, η οποία είναι συζητήσιμη, (εγώ μιλάω πάντα για τα πράγματα με το όνομά τους), τα ανακυκλώσιμα να πηγαίνουν κατευθείαν στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) στη Φυλή. Με αυτόν τον τρόπο δεν παρεμβάλλονταν κάποιος φορέας, κάποιο Σύστημα, ούτε κάποιο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), ούτε κανείς. ... Σε αυτή την ρύθμιση, η οποία, ήταν προνομιακή για τα Βριλήσσια, αυτό είναι ξεκάθαρο, είχαν ενταχθεί και άλλοι Δήμοι. Μπορεί η ρύθμιση να μην ήταν δίκαιη ή σωστή για τους υπόλοιπους Δήμους της Αττικής, πάντως για τα Βριλήσσια και όσους άλλους Δήμους είχαν ενταχθεί σε αυτήν και πήγαιναν κατευθείαν τους μπλε κάδους στο ΕΜΑΚ, ήταν ευνοϊκή»... (Διακομματική η συνεργασία πάντως!) Σε τι αναφέρεται ο κ. Πισιμίσης; (πιο αναλυτικά στο τέλος) Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Οκτώβριο του 2017 στην Τεχνόπολη, ο Δήμος Βριλησσίων κατακτά δύο χρυσά βραβεία και ένα αργυρό στην κατηγορία «Ανακύκλωση & επαναχρησιμοποίηση». (BEST CITY AWARDS 2017). Στη συνέχεια, τον Δεκέμβριο, βραβεύεται για την αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων του. (WASTE & RECYCLING AWARDS 2017). Τον Ιούλιο του 2018 βραβεύεται πάλι (SILVER AWARD) για τις καινοτόμες πρακτικές ορθής διαχείρισης των αστικών αποβλήτων. (ENVIRONMENTAL AWARDS 2018). Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς επίσης, στο OIKOΠOΛIΣ 2018 για τις «Καινοτόμες Πολιτικές του με Ανακύκλωση στην Πηγή». Πλήθος βραβείων, πλήθος δημοσιευμάτων, τα Βριλήσσια «πρωταθλητής της ανακύκλωσης». Ακόμη και σήμερα, τα στοιχεία της Περιφέρειας επιφυλάσσουν για τον Δήμο μας τα πιο ικανοποιητικά ποσοστά. Ποιες ήταν οι «Καινοτόμες Πολιτικές» των Βριλησσίων; Το καλοκαίρι του 2018, κρίνοντας ως δημοτική παράταξη, ότι η επιτυχία του Δήμου στο ζήτημα της ανακύκλωσης θα έπρεπε να έχει κάποια ορατή εξήγηση, (μόνο εμείς απορούσαμε;), ότι δηλ. οι αποτελεσματικές πρακτικές δεν είναι αθέατες ή ακατανόητες, αλλά κάτι που, εν προκειμένω, θα έπρεπε να αντανακλάται στον τρόπο οργάνωσης των δημοτικών υπηρεσιών και στη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στο εγχείρημα, αρχίσαμε να αξιολογούμε τα στοιχεία... Διότι δεν μπορεί ένας Δήμος να εμφανίζει εντυπωσιακές επιδόσεις χωρίς αυτό να φαίνεται στην πράξη, στην πόλη, στους μπλε κάδους, στην καθημερινότητα, στην τοπική συζήτηση. Εκτός αν η «επιχείρηση ανακύκλωση» παρακάμπτει τις δημοτικές δομές. Για να δούμε τι βρήκαμε... «Πιλοτική ανακύκλωση»: Η «απάτη» των πρωταθλητών Μέχρι και το 2016 ο Δήμος Βριλησσίων έστελνε τους μπλε κάδους του στο ΚΔΑΥ Κορωπίου, που συνεργάζονταν με την ΕΕΑΑ. Ένα μέρος του περιεχομένου μπορούσε να ανακτηθεί, (ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ), ένα άλλο όχι. Το τελευταίο επέστρεφε ως απόρριμμα στον ΧΥΤΑ Φυλής για ταφή, με την ανάλογη χρέωση. Όπως για τους περισσότερους Δήμους, έτσι και για τα Βριλήσσια, το ποσοστό ανάκτησης των μπλε κάδων κυμαίνονταν στο 50%. (Συχνά μάλιστα, ο υπολογισμός γίνονταν χωρίς καν τα ανακυκλώσιμα να ζυγίζονται). Από το 2016 όμως, και κυρίως το 2017, που αρχίζει η συνεργασία του Δήμου Βριλησσίων με τον ΕΣΔΝΑ, ο Δήμος μας γίνεται πρωταθλητής και σαρώνει όλα τα βραβεία. Ήταν η χρονιά που ο τότε αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος κ. Αλ. Μαυραγάνης δήλωνε ότι «στα Βριλήσσια έχουμε αύξηση της ανακύκλωσης κατά 35,7% το 2016 και κατά 75,4% το έτος 2017». (2η Διεθνή Έκθεση Verde–Tec). Ένας θρίαμβος. Ανατρέχοντας με τη σειρά μας στα ίδια στοιχεία του 2017, διαπιστώσαμε ότι εκείνη τη χρονιά ο Δήμος Βριλησσίων έστελνε 1819 τόνους από τους μπλε κάδους του στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) της Φυλής που λειτουργούσε τις καθημερινές υπό την εποπτεία του ΕΣΔΝΑ και 93 τόνους προς το ΚΔΑΥ Κορωπίου (ΕΕΑΑ), που ήταν ανοιχτό και τα Σαββατοκύριακα. Από του 93 τόνους του Σαββατοκύριακου, αξιοποιήσιμοι ήταν οι 44, ενώ οι υπόλοιποι 49 χρεώνονταν ως υπόλειμμα. Η γνωστή αναλογία δηλ. του 50:50 επιβεβαιώνονταν. Όχι όμως και στο περιεχόμενο των μπλε κάδων που πήγαιναν στο ΕΜΑΚ της Φυλής. Εκεί δεν εμφάνιζαν κανένα υπόλειμμα! Οι 1819 τόνοι σύμμεικτων εξαφανίζονταν! 100% ανακύκλωση. Η διοίκηση Μανιατογιάννη είχε πετύχει το ακατόρθωτο. Ποια ήταν η εξήγηση; Tο σύνολο των 1819 τόνων του περιεχομένου των μπλε κάδων στο ΕΜΑΚ Φυλής χαρακτηριζόταν ως «πιλοτική ανακύκλωση». Αντιμετωπίζονταν δηλαδή ως καύσιμη ύλη (RDF) προς αξιοποίηση στην τσιμεντοβιομηχανία. Άρα δεν επέστρεφε κανένα υπόλειμμα. Με μια πολιτική απόφαση, η ποσότητα αυτή υπολογίζονταν ολόκληρη ως «ανακύκλωση»! (Αυτή ήταν η «προνομιακή θέση του Δήμου Βριλησσίων, στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Πισιμίσης). Και έτσι, παρόλο που η «ενεργειακή αξιοποίηση» (καύση) κανονικά δεν λογίζεται ως ανακύκλωση, τα ποσοστά ανακύκλωσης των Βριλησσίων εκτοξεύονταν θεαματικά. Τα στοιχεία αυτά τα δημοσιεύσαμε τότε στην ιστοσελίδα της ΔΡΑΣΗΣ. (βλ. στη συνέχεια). Τα φέραμε και στο δημοτικό συμβούλιο. Καμία αντίδραση. Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος και ο τότε δήμαρχος, κράδαιναν απέναντί μας τα δημοσιεύματα του Τύπου και τα βραβεία. Ούτε και η αντιπολίτευση ενδιαφέρθηκε. Ομαδική σιγή. Μέχρι το πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο. Βριλήσσια, η αθέατη πλευρά της ανακύκλωσης... Δεν είναι όμως αυτό, το μόνο ζήτημα που χαρακτηρίζει τα πεπραγμένα των διοικήσεων στη διαχείριση των απορριμμάτων στα Βριλήσσια. Τον Ιανουάριο του 2020 η ΔΡΑΣΗ ενημερώνει την κοινή γνώμη (υποχρεώνοντας την τότε πλειοψηφία να συγκαλέσει το δημοτικό συμβούλιο), ότι στο χώρο της Ναυτικής Βάσης έχουν εγκατασταθεί άγνωστης προέλευσης συμπιεστές απορριμμάτων, τους οποίους χειρίζονταν άγνωστη ομάδα εργατών, που εργάζονταν με αγνώστου προέλευσης συμβάσεις εργασίας, υπό την επίβλεψη του φίλου της διοίκησης Μανιατογιάννη κ. Αρ. Βρούστη, περιφερειακού συμβούλου με τον συνδυασμό της Ρένας Δούρου και μέλος του Δ.Σ. της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ). Οι προαναφερόμενοι συσκεύαζαν ανακυκλώσιμα από τους μπλε κάδους των Βριλησσίων μέσα στον δημοτικό χώρο. (Εδώ το σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας μας). Ποιος τους κάλεσε; Ποιος τους πλήρωνε; Πού πήγαιναν μετά τα συσκευασμένα και συμπιεσμένα ανακυκλώσιμα; Ποιος τα μετέφερε; Ποιος ενέκρινε εργασίες τρίτων σε δημοτικό χώρο; Μέχρι σήμερα ποτέ δεν μάθαμε. Η απάντηση της διοίκησης στο Δ.Σ. ήταν ότι επιχειρήθηκε ποσοτικός έλεγχος για να διαπιστωθεί το ποσοστό των ανακυκλώσιμων στους κάδους των Βριλησσίων. Πάντως μετά το δημοσίευμα της ΔΡΑΣΗΣ οι εργασίες σταμάτησαν, ο κ. Βρούστης εξαφανίστηκε και το σκηνικό αποκαταστάθηκε. Άραγε και αυτά περιλαμβάνονταν στην «προνομιακή μεταχείριση» του Δήμου Βριλησσίων»; Κατά τα άλλα, απτόητος ο ΕΣΔΝΑ, (Μάϊος 2021), αναθέτει στο επιχειρηματικό σχήμα της ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ «την αναβάθμιση και λειτουργία του Εργοστασίου της Μηχανικής Ανακύκλωσης και τη μετατροπή του σε Πράσινο Εργοστάσιο» με προσφορά 49,1 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια εποχή η διοίκηση Μανιατογιάννη, αναθέτει στην ΚΟΙΝΣΕΠ ENVILAD, την πρακτόρευση των ανακυκλώσιμων του Δήμου! Οποίος σχεδιασμός! Πάμε πάλι από την αρχή Ένας Δήμος, (όπως και ολόκληρη η χώρα), που έχει επενδύσει στην ανακύκλωση, δεν θα πρέπει κάθε φορά να ξεκινά από το ίδιο σημείο. Όταν θέταμε τα ζητήματα αυτά στο δημοτικό συμβούλιο ουδείς γνώριζε. Τώρα κάποιοι έμαθαν και κάποιοι άλλοι, που τότε διοικούσαν, εξακολουθούν να παριστάνουν ότι δεν γνωρίζουν και πρωτοστατούν σε ανακοινώσεις για την ανακύκλωση. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι και η σημερινή διοίκηση διατήρησε σιωπηρά επί δύο χρόνια το καθεστώς συνεργασίας με το ΕΜΑΚ Φυλής που παρέλαβε. Ήταν πολύ βολικό... Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα γεγονότα και αυτές οι συμπεριφορές είναι ενδεικτικά για το πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα. Κάθε φορά τα σβήνουμε όλα και πάμε από την αρχή. Τι έγινε μέχρις εδώ, αδιάφορο. Η σύμβαση που υπέγραψε ο Δήμος Βριλησσίων με την ΕΕΑΑ το μακρινό 2004 κράτησε όσο κράτησε, (ούτε αυτό δεν γνωρίζουμε), ακολούθησε η μεγάλη παρένθεση με το ΕΜΑΚ Φυλής, το κενό, και τώρα ζητείται νέα συνεργασία. Καμία αποτίμηση. Τι πρέπει να βελτιωθεί; «Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης της Ανακύκλωσης εδώ και καιρό έχει φτάσει στα όρια της κατάρρευσης», είπε ο δήμαρχος. Αλλά τότε, γιατί υπογράφουμε σύμβαση με κάποιον υπό κατάρρευση; Τι παραλογισμός είναι αυτός; Ή μήπως περιμένουμε, υπογράφοντας μια σύμβαση που προβλέπει ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι 31.10.2025, ότι αυτό θα παραταθεί επ’ αόριστον, ώστε να παραμείνουν σε ισχύ οι πιο ευνοϊκοί όροι του 2004; Όλα είναι «Πολιτική»; Γίνεται ανακύκλωση χωρίς συμμετοχή; Παραμένουμε στην αδιέξοδη λεωφόρο της συγκεντρωτικής διαχείρισης, υποβαθμίζοντας κάθε αποκεντρωμένη πρωτοβουλία. Έννοιες όπως τοπική ανάπτυξη αποφεύγονται με κάθε μέσο. Όμως η μεταφορά των ανακυκλώσιμων από τους Δήμους προς την Περιφέρεια καθιστά τη διαδικασία απόμακρη, αδιαφανή και τελικά αδιάφορη για τους δημότες, όπως κάθε τι που γίνεται κάπου «μακριά». Κάθε Δήμος θα έπρεπε να ενισχύεται για να διαχειριστεί σε κάποιο βαθμό, ο ίδιος τα απορρίμματά του, αντί να επιδιώκεται η ευθυγράμμιση σε συγκεντρωτικά συστήματα διαχείρισης. Τα οποία, και ως σύλληψη ακόμη, καθιστούν το κόστος της ανακύκλωσης μη ορθολογικό. Σε αντίθεση με τη διαφάνεια που μπορεί να προσφέρει, λόγω εγγύτητας, η «τοπική διαχείριση των απορριμμάτων, χωρίς «πολυπλοκότητες» και λαμογιές. Για πολλοστή φορά επαναφέρουμε το ζήτημα της συμμετοχής των δημοτών στις τοπικές υποθέσεις. Την προοπτική ενός Δήμου με συγκροτημένες κοινωνικές σχέσεις, λειτουργίες και δημόσιο χώρο. Αυτό που ως αίτημα θα έπρεπε να αποτελεί διαχρονικό ζητούμενο κάθε πραγματικά τοπικής συλλογικότητας. («Ο Λόγος στους Δημότες»). Η επίκληση της λαϊκής συμμετοχής μπορεί να μοιάζει με σύνθημα, μάλιστα «ντεμοντέ» ή με κάτι αόριστο και «θεωρητικό», μια ξεπερασμένη αερολογία, ωστόσο αποτελεί τη μόνη ρεαλιστική προϋπόθεση για την εφαρμογή κάθε τοπικής πολιτικής. Είτε αυτή αφορά την ανακύκλωση, είτε την ασφάλεια και την φροντίδα των δημοτικών χώρων, είτε το πράσινο, είτε τα ηλεκτρικά ποδήλατα, είτε τα πλατάνια στα πεζοδρόμια του Δήμου. Και την μόνη πραγματική ελπίδα. Με κουπόνια ανταμοιβής, πληρωμένες πλατφόρμες και με πολίτες-πελάτες, δεν γίνεται η δουλειά. Χωρίς λαϊκή παρουσία δεν υπάρχει ούτε Δήμος, ούτε Τόπος. Τι να την κάνουμε τέτοια «δικαίωση»; Κίνηση Δημοτών Βριλησσίων ΔΡΑΣΗ για μια Άλλη Πόλη Η παλαιότερη αρθρογραφία της ΔΡΑΣΗΣ - Φάκελος «Ανακύκλωση στα Βριλήσσια». ΜΕΡΟΣ 1ο. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη διαχείριση των απορριμμάτων. - ΜΕΡΟΣ 2ο. ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ... - Φάκελος «Ανακύκλωση στα Βριλήσσια». ΜΕΡΟΣ 3ο. Μια άνευ αντικρίσματος πρωτοπορία. - Κομποστοποίηση ΤΟΠΙΚΑ ή ΚΕΝΤΡΙΚΑ;. Κριτική στο ζήτημα της διαχείριση των απορριμμάτων. (2017) * Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ (αποσπάσματα - δική μας καταγραφή) Δήμαρχος (Ι. Πισιμίσης) στο Δ.Σ.: «... Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης της Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) εδώ και καιρό έχει φτάσει στα όρια της κατάρρευσης. Γίνεται τώρα μια προσπάθεια αντιστροφής αυτής της κατάστασης, η οποία όπως είπαμε, εδώ και πολλά χρόνια είναι πολύ άσχημη, 30-40 χρόνια έχει μείνει πίσω η Ελλάδα στον τομέα της ανακύκλωσης. ... Να ληφθεί πρωτοβουλία για μια εντελώς διαφορετική διαχείριση των αποβλήτων … Στα Βριλήσσια εδώ και χρόνια δεν είχαμε καμία απολύτως σύμβαση με κανένα σύστημα διαχείρισης. Εφαρμοζόταν η πρακτική, η οποία είναι συζητήσιμη, (εγώ μιλάω πάντα για τα πράγματα με το όνομά τους), τα ανακυκλώσιμα να πηγαίνουν κατευθείαν στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) στη Φυλή. Με αυτόν τον τρόπο δεν παρεμβάλλονταν κάποιος φορέας, κάποιο Σύστημα, ούτε κάποιο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), ούτε κανείς. Αυτή ήταν μια προνομιακή θέση που είχε ο Δήμος Βριλησσίων, να πηγαίνει δηλαδή κατευθείαν τα ανακυκλώσιμά του στη Φυλή, μια ρύθμιση που είχε προωθήσει το 2014 η κα Δούρου, όταν ήταν Περιφερειάρχης, με τον τότε υπεύθυνο για τα θέματα αυτά από την πλευρά της Περιφερειακής Αρχής, κ. Βρούστη. Σε αυτή την ρύθμιση, η οποία, επαναλαμβάνω ήταν προνομιακή για τα Βριλήσσια, αυτό είναι ξεκάθαρο, είχαν ενταχθεί κάποιοι Δήμοι. Μπορεί η ρύθμιση να μην ήταν δίκαιη ή σωστή για τους υπόλοιπους Δήμους της Αττικής, πάντως για τα Βριλήσσια και όσους άλλους Δήμους είχαν ενταχθεί σε αυτήν ήταν ευνοϊκή. Σ’ αυτή την ρύθμιση ήταν επίσης ο Δήμος Χαλανδρίου, ο Δήμος Ηρακλείου Αττικής, ο Δήμος Πειραιά, ο Δήμος Καλλιθέας, ο Δήμος Ν. Σμύρνης, ήταν γύρω στους 10 με 15 από τους 66 Δήμους της Αττικής που πήγαιναν κατευθείαν τα ανακυκλώσιμά τους, τους μπλε κάδους, στο ΕΜΑΚ. Με την πάροδο των ετών, άρχισαν, για διάφορους λόγους, να λιγοστεύουν οι Δήμοι που το έκαναν αυτό. Είτε γιατί έκαναν προγραμματικές συμβάσεις με την ΕΕΑΑ, είτε γιατί πήγαιναν κατευθείαν σε κάποιο ΚΔΑΥ. Τα Βριλήσσια έχουν μείνει από τους τελευταίους Δήμους που πηγαίνουν την ανακύκλωση στο ΕΜΑΚ. Έχει απομείνει ο Δήμος Πειραιά, ένα μέρος του, όχι όλος, ο Δήμος Ηρακλείου Αττικής και εμείς. Είμαστε, θα έλεγα, «οι τελευταίοι των Μοϊκανών»! Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Παίρνουμε διαρκώς παρατάσεις, οι παρατάσεις δεν μπορούν να συνεχιστούν, σας μιλάω με ειλικρίνεια, και αναγκαζόμαστε να κάνουμε αυτή την προγραμματική σύμβαση που εισηγούμαστε γιατί θα έρθει η ώρα που δεν θα παίρνουν τα ανακυκλώσιμά μας από το ΕΜΑΚ, θα κλείσει η πύλη και θα μας πουν, τελείωσε, δεν τα παίρνουμε. Είμαστε αναγκασμένοι να έχουμε μια σύμβαση νόμιμη, όπως έπρεπε να έχουμε ούτως ή άλλως, για να μπορούμε να διαχειριστούμε την ανακύκλωσή μας...»