Η τοπική πολιτική και το ρέμα του «Βριλησσού»

Τον Οκτώβριο του 2010 η ΔΡΑΣΗ σε ανοιχτή εκδήλωση παρουσιάζει την μελέτη – καταγραφή της άγριας φύσης του ρέματος Βριλησσού του φωτογράφου Δημήτρη Κουτσογιαννόπουλου, που αναδεικνύει ένα οικοσύστημα αναπάντεχα πλούσιο και ζωντανό. Τον Απρίλιο του 2011 η Περιφέρεια Αττικής αναθέτει μελέτη διευθέτησης του ρέματος «σε ανοιχτή διατομή με φυσικό πυθμένα και πρανή επενδεδυμένα με συρματοκιβώτια», πράγμα που σημαίνει μετατροπή του ρέματος σε ανοιχτό αγωγό και κοπή πολλών δέντρων πέριξ της κοίτης του και όλων εντός αυτής. Μια δεκαετία μετά, και ενώ το ρέμα διαρκώς μπαζώνεται και υποβαθμίζεται και οι μελέτες παραμένουν εκκρεμείς για διορθώσεις στα γραφεία, αγνοούμενες από τις διοικήσεις, η ΔΡΑΣΗ ξαναφέρνει το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο και ζητά «να ανοίξει συζήτηση για την προστασία και την ανάπτυξη του πράσινου στο Δήμο μας» και «να μην γίνει καμία διευθέτηση χωρίς προστασία του δασικού πλούτου». Τον Οκτώβριο του 2024 διοργανώνουμε στο ΤΥΠΕΤ εκδήλωση με θέμα «Κλιματική ή Κτηματική αλλαγή; Προτάσεις για μια νέα αντίληψη στην διαχείριση πλημμυρών. Η περίπτωση του ρέματος «Βριλησσού». ( Δημήτρης Θεοδοσόπουλος - «Ροή- Πολίτες Υπέρ των Ρεμάτων» και Εμμανουέλα Τερζοπούλου -«Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας»). Η εκδήλωση ευαισθητοποιεί αρκετούς να ασχοληθούν πιο συστηματικά και τον Φεβρουάριο του 2025 δημιουργείται η «Πρωτοβουλία πολιτών SOS για το Ρέμα Βριλησσού» που δημοσιοποιεί κείμενο, με το οποίο «καλεί τη διοίκηση του Δήμου Βριλησσίων να τροποποιήσει την υπάρχουσα μελέτη με σκοπό την, κατά το δυνατόν, αποκατάσταση της φυσικής ροής του ρέματος, ακολουθώντας τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις για τα αντιπλημμυρικά έργα,» και «καλεί κάθε πολίτη να κινητοποιηθεί με σκοπό την προστασία και την αποκατάσταση του ρέματος». Έτσι, ξεκινά μια τακτική διαδικασία συζητήσεων ανάμεσα σε δημότες και στη συνέχεια ενημέρωση των δημοτικών συνδυασμών - ανταποκρίθηκαν οι κ.κ. Βαφειάδης - «Δήμος Δημιουργίας» και Αρχιμανδρίτης -«Λαϊκή Συσπείρωση Βριλησσίων» - οι οποίοι μάλιστα όρισαν και εκπροσώπους τους στις συναντήσεις της Πρωτοβουλίας. Και ο πρώτος κύκλος έκλεισε με συνάντηση με τον δήμαρχο Βριλησσίων στο δημαρχείο και με αντιπροσωπείες του «Συλλόγου Προστασίας Ρεματιάς Χαλανδρίου» και του Φυσιολατρικού Συλλόγου «Βριλησσός». Στο τέλος, διοργανώθηκε περίπατος στο ρέμα του Βριλησσού την Κυριακή 27 Απριλίου, που εξελίχθηκε σε ανοιχτή συγκέντρωση και σε διάλογο με κατοίκους και τον δήμαρχο που παρευρέθηκε. Πολλά πράγματα σε σύντομο χρόνο. Προβλήματα και πού βρισκόμαστε σήμερα Η ανάδειξη ενός τοπικού θέματος, (το οποίο οι διοικήσεις προτιμούν να κρατούν στο παρασκήνιο, ώστε να το διαχειρίζονται πιο ελεύθερα), δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν είναι εύκολη, επειδή κάθε εμπλεκόμενος (τοπική διοίκηση, υπηρεσιακοί παράγοντες, δημοτικές παρατάξεις, περιφερειακή διοίκηση, περίοικοι), αντιμετωπίζει τα πάντα υπό την οπτική μιας αρχικής θέσης, του ρόλου του στο δημοτικό σύστημα εξουσίας και της διαμορφωμένης κατάστασης. Δύσκολα μετακινείται κι ακόμη πιο δύσκολα είναι διατεθειμένος να διερευνήσει τις παραμέτρους των ζητημάτων. Γι’ αυτό και συνήθως οι επιλογές δεν καταλήγουν οι βέλτιστες. «Έτσι τα βρήκαμε, έτσι θα τα προχωρήσουμε, ας μην ανοίγουμε ανώφελες συζητήσεις». Κάπως έτσι 15 χρόνια από την ψήφιση της υδραυλικής μελέτης για τη διευθέτηση του «Βριλησσού» από το δημοτικό συμβούλιο των Βριλησσίων, και άλλα τόσα από την ψήφιση της περιβαλλοντικής μελέτης από το δημοτικό συμβούλιο του Χαλανδρίου, είναι αμφίβολο αν υπάρχει δημοτικός σύμβουλος που να έχει διαβάσει τις μελέτες που ενέκρινε ή που να έχει ενημερωθεί για το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τα ρέματα, οπότε το ερώτημα, τι κατανοούμε, τι «παίζεται», τι προβλέπεται και τι θα μπορούσε να γίνει, παραμένει ανοιχτό. Μπορεί π.χ. να διατηρηθεί παρά τη «διευθέτηση», η «φυσική» κατάσταση του ρέματος; Και με ποιες παρεμβάσεις; Μπορεί να βελτιωθεί η προ 15ετίας μελέτη; Υπάρχουν νεότερες τεχνικές; Παίζουν ρόλο οι περσινές φωτιές στην Πεντέλη και «ανάντη» του ρέματος; Παίζει ρόλο η εμπειρία από τις πρόσφατες καταστροφές σε διάφορες περιοχές της χώρας; Υπάρχει διάθεση να αναζητηθούν λύσεις, δεδομένης της κατάστασης του αστικού ιστού των Βριλησσίων, όπου είχαν επιτραπεί πολυκατοικίες δίπλα στο ρέμα; Ένα αναποτελεσματικό δημοτικό σύστημα Το έργο του Βριλησσού και η χρηματοδότησή του αποτέλεσε μια από τις πολλές βαλβίδες εκτόνωσης του πρωθυπουργού μετά τις περσινές πυρκαγιές. Δόθηκαν υποσχέσεις και κονδύλια για έργα σε όλους τους δημάρχους, υποσχέσεις για αντιπλημμυρική θωράκιση, χρηματοδοτήσεις και άρα εσπευσμένη αξιοποίηση των έτοιμων μελετών. Ακόμη και αυτών, όπως στην περίπτωση του Βριλησσού, που μετατρέπουν ένα ήδη υποβαθμισμένο ρέμα σε ανοιχτό αγωγό από συρματοκιβώτια, με κόστος τουλάχιστον 100 μεγάλα δέντρα και αλλαγή του χαρακτήρα του: Ούτε χελώνα δεν θα μπορεί στο μέλλον να το διασχίσει. Από την άλλη μεριά, το ζήτημα των καταπατήσεων παραμένει άλυτο, αλλά δεν αντιμετωπίζεται, καμία ενέργεια. Διότι, «βιαζόμαστε... Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη αν πνιγούμε;» είναι το αμείλικτο επιχείρημα των παραγόντων. Βιαζόμαστε εδώ, βιαζόμαστε και από την πλευρά του Χαλανδρίου, όπου ο Δήμος έχει θέσει σε προτεραιότητα την ένταξη της περιοχής πέριξ του Νεκροταφείου στο σχέδιο πόλης και γι’ αυτό ο «Βριλησσός» πρέπει να τακτοποιηθεί. Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Δήμου Χαλανδρίου: «Η πολεοδομική μελέτη αναμένεται να επιλύσει χρόνια προβλήματα της περιοχής, ... Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για την προστασία και την ανάδειξη του Βριλησσού». Ίσως οι λέξεις χάνουν το νόημά τους... Τώρα βιαζόμαστε! Επί 15 χρόνια το ζήτημα της υδραυλικής και της περιβαλλοντικής μελέτης του Βριλησσού που είχαν «χρεωθεί» αντίστοιχα οι δύο όμοροι δήμοι, δεν απασχόλησε κανέναν. Οι παρατάξεις απασχολούνται μόνον εάν κάτι προκαλεί αντιδράσεις και μόνο για να ενσωματώσουν το κάθε ζήτημα σε μια διαδικασία αυτοεπένδυσης, όχι συμβολής. Για να φανούν δηλαδή. Ορισμένες μάλιστα, δεν ασχολούνται καν, εάν δεν έχουν αυτές την πρωτοβουλία. Ακόμη και οι τοπικοί σύλλογοι παίρνουν θέση ανάλογα με τη σχέση που έχουν διαμορφώσει με τις δημοτικές διοικήσεις... Από ένα τέτοιο σκηνικό, τι περιμένουμε να προκύψει; Στην περίπτωση του Βριλησσού, ούτε οι υπηρεσίες της περιφέρειας δεν είχαν ασχοληθεί, πού να προλάβουν... Αλλά τώρα, μόλις κάτι ακουστεί, αρχίζουν οι συσκέψεις, το «μασάζ» όσων αμφιβάλουν ή κάνουν δεύτερες σκέψεις. Το έργο πρέπει να προχωρήσει. Οι εναλλακτικές είναι ανεφάρμοστες και έχουμε και να λύσουμε πληθώρα παρεμβάσεων σε ολόκληρη την Αττική... Κι έτσι καταλήγουμε σε ένα έργο που θα γίνει με τον συνήθη τρόπο, με τα συνήθη αποτελέσματα, μπουλντόζες να σπάνε πέτρες στην κοίτη για να γεμίσουν τα συρματοκιβώτια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα τα τελευταία χρόνια, σαν να μην έχουν γίνει πλημμύρες, αντληθεί εικόνες, δεδομένα και συμπεράσματα. Υδρολόγοι δεν είμαστε. «Κίνηση» δημοτών είμαστε. Αντιλαμβανόμαστε το ρέμα του «Βριλησσού» ως έναν πολύτιμο τοπικό φυσικό πόρο που πρέπει να διαφυλαχτεί και να αναδειχτεί, να μην τον πάρει παραμάζωμα ούτε η χρηματοδότηση του πρωθυπουργού, ούτε οι ειδικότερες επιδιώξεις των δημάρχων. Ως κάτι που πρέπει να διατηρήσει μια στοιχειώδη «φυσική» λειτουργία. Και αυτό θέσαμε σε δημόσιο διάλογο, προσπαθώντας να κινητοποιήσουμε την κοινότητα. Εάν τίποτε δεν μπορεί να γίνει, αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί. Όχι στον αέρα. Πληροφόρηση, διαφάνεια και ανοικτές διαδικασίες, όχι ερήμην των πολιτών, ούτε εκείνων που μιλούν για μια εναλλακτική. Η Πολιτική δεν μπορεί να συνεχίζει ως μικροπολιτική. Ούτε είναι μόνο αναρτήσεις, θέαμα, «καταγγελίες» και φωτογραφίες ΕΡΓΩΝ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν είναι τι χάνουμε, τι κερδίζουμε, ποιοι θα φωνάξουν περισσότερο. Είναι αγωνία και προσπάθεια για προχώρημα, να διαμορφωθούν οι βέλτιστες λύσεις. Κάτι πρέπει να αλλάξει. Να δοθεί σ' αυτά που κάνουμε ένα διαφορετικό περιεχόμενο. Κίνηση Δημοτών Βριλησσίων ΔΡΑΣΗ για μια Άλλη Πόλη Φωτογραφία: Βαγγέλης Γεωργίου