του Μάνου Λαμπράκη *

Η δημοσιοποίηση των πορισμάτων για το δυστύχημα των Τεμπών, όσο κι αν επικαλείται τεχνική πληρότητα, δεν απαντά στο θεμελιώδες: ποιος παρήγαγε τον θάνατο. Ο κρατικός λόγος δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα. Την επινοεί, την εξουδετερώνει, την εξαγνίζει. Κάθε πόρισμα είναι επιτελεστική πράξη λήθης, μια κρατικά οργανωμένη μορφή αθώωσης της εξουσίας μέσω της νομικής αποσυμπίεσης του πολιτικού εγκλήματος. Το τραύμα δεν απορρέει από μια «δυσλειτουργία», αλλά από την ενεργή και μακροχρόνια αποδόμηση του δημόσιου χώρου. Το δυστύχημα των Τεμπών είναι θεσμικά παραγόμενο: είναι η φυσική έκβαση ενός καθεστώτος που ιδιωτικοποιεί τα κοινά, που απορυθμίζει κάθε ελεγκτικό μηχανισμό, που επενδύει πολιτικά στο ρίσκο. Τα πορίσματα μεταφράζουν αυτή την πολιτική ευθύνη σε γραφειοκρατική απορρόφηση διαλύοντας το νόημα, εκκενώνοντας την αλήθεια, συγκαλύπτοντας το έγκλημα. Η αλήθεια του γεγονότος δεν είναι εμπειρική. Είναι πολιτική. Είναι η βεβαιότητα ότι οι νεκροί σκοτώθηκαν από το ίδιο το κράτος που είχε καθήκον να τους προστατεύει. Και το κράτος αυτό, αντί να λογοδοτήσει, αναπαράγει την εξουσία του μέσα από τη διαχείριση της καταστροφής. Μετατρέπει το πένθος σε διοικητική διαδικασία. Το αφήγημα της «ατομικής αμέλειας» λειτουργεί ως ιδεολογικό κατασκεύασμα. Το όνομα του σταθμάρχη επιστρατεύεται ως αποδιοπομπαίος μηχανισμός: όχι για να αποδοθεί ευθύνη, αλλά για να αποκρύπτεται η πολιτική αρχιτεκτονική της βίας. Το έγκλημα των Τεμπών είναι διαρθρωτικό, αποτέλεσμα κρατικής και εργολαβικής σύμπραξης. Είναι το αναμενόμενο παράγωγο μιας νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας που θεωρεί τον θάνατο κόστος αποδεκτό. Η αποσιώπηση της πολιτικής ευθύνης δεν είναι παρά απροκάλυπτη συγκάλυψη. Τα πορίσματα δεν είναι ανεπαρκή. Είναι συνένοχα. Οι λέξεις τους δεν αποτυπώνουν, αλλά προφυλάσσουν. Δεν εξηγούν, αλλά απονευρώνουν. Σιωπούν εκεί που η κοινωνία φώναξε, κλείνουν εκεί που οι συγγενείς ζητούν δικαιοσύνη. Στρέφονται όχι κατά της αλήθειας, αλλά κατά της μνήμης. Όλοι οφείλουμε να υπενθυμίσουμε το αυτονόητο: όταν ένα κράτος σκοτώνει και στη συνέχεια ερμηνεύει τον θάνατο ως «σφάλμα», δεν έχουμε μπροστά μας μια τραγωδία· έχουμε ένα πολιτικό σύστημα που οργάνωσε τον θάνατο και επιβάλλει τη σιωπή. Όσο δεν κατονομάζεται η πολιτική ευθύνη, τα πορίσματα θα παραμένουν έγγραφα νομιμοποίησης του εγκλήματος. Η μνήμη των Τεμπών, λοιπόν, δεν χρειάζεται άλλη διαχείριση. Χρειάζεται αντίσταση. Πηγή: Manos Lambrakis